Niepłodność męska

Współczesna medycyna rozrodu proponuje skuteczne rozwiązania problemów – ocenia się, że tylko poniżej 5 % mężczyzn doświadczających niepłodności nie doczeka się potomstwa z użyciem własnych plemników. Wyspecjalizowanie środków leczenia niepłodności, możliwości diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej, wprowadzenie badań genetycznych, kriokonserwacja gamet oraz doskonalenie technik ART – inseminacji, in vitro (w tym ICSI, PESA, TESA) to szansa na ojcostwo szerokiej rzeszy mężczyzn z istotnie obniżonymi lub skrajnie niskimi parametrami nasienia. Leczenie niepłodności pary spowodowane czynnikiem męskim, w przeważającej części przypadków kończy się sukcesem.

Diagnostyka niepłodności u mężczyzn

Obserwacja potencjału płodności i diagnostyka niepłodności u mężczyzny są dużo prostsze niż u kobiety. Tak się dzieje ze względu na różnice w fizjologii i funkcjonowaniu systemu rozrodczego. Wydzielanie hormonów płciowych przez kobietę zmienia się w trakcie cyklu miesięcznego, co wymaga badań przeprowadzanych w określonych dniach, wraz z jednoczesną obserwacją ich wpływu na funkcjonowanie całego systemu rozrodczego. Również badanie anatomii kobiecego układu rozrodczego jest technicznie dużo bardziej skomplikowane.
Natomiast badanie nasienia i ocena jakości plemników – co jest podstawowym badaniem diagnostycznym mężczyzny – jest możliwe do wykonania praktycznie cały czas. Przed badaniem należy jedynie zachować wstrzemięźliwość seksualną od 3 do 7 dni (średnio 4-5), unikać używek, stresu i znacznego wysiłku fizycznego. W przypadku, gdy planowany termin badania poprzedza infekcja z wysoką gorączką (38-40°C) lub silne zatrucie pokarmowe, należy umówić się ponownie na inny dzień.

Prawidłowe wyniki badania ogólnego nasienia wyglądają następująco:

(w oparciu o przyjęte kryteria WHO z 1999 roku, aktualizacja z 2007 roku)
●  objętość ejakulatu: ≥ 2 mL
●  pH: 7,0 – 8,0
●  liczba plemników: ≥ 20 mln/mL
●  liczba plemników w ejakulacie: ≥ 40 mln/mL
●  odsetek plemników o prawidłowej ruchomości: ≥ 50% z ruchliwością postępową, w tym ≥ 25% plemników z ruchliwością postępową szybką w ciągu 1 godziny po ejakulacji
●  morfologia (budowa): ≥ 14% plemników o prawidłowym kształcie
●  żywotność: > 50% plemników
●  leukocyty w osadzie nasienia: < 1 mln/ml
●  test aglutynacji (MAR, IBT): < 50% plemników.
Nawet jeśli wynik badania odbiega od podanych norm, nie można go rozpatrywać w oderwaniu od wyników badania pacjentki – doświadczenia wielu zespołów leczących niepłodność dowiodły, że badania kobiety i mężczyzny najlepiej przeprowadzić jest w jednym ośrodku leczenia niepłodności, gdzie decyzja o wyborze metody leczenia może być oparta o wspólną ocenę potencjału pary.
Tylko około 3-5% mężczyzn z nieprawidłowymi parametrami nasienia pozostaje bezpłodna, w znakomitej większości mamy do czynienia z obniżoną płodnością.

Leczenie niepłodności męskiej

W leczeniu farmakologicznym niepłodności męskiej stosuje się:
●  leki hormonalne (testosteron, antyestrogeny, blokery prolaktyny, hormony tarczycy, sterydy)
●  przeciwzapalne (ketonal, diklofenak)
●  naczynioruchowe (pentoksyfilina)
●  suplementy diety (witaminy, mikroelementy)
Niejednokrotnie obserwuje się poprawę jakości nasienia, co przekłada się na zwiększenie potencjału płodności danego mężczyzny. Należy jednak pamiętać, że jest to proces wielomiesięczny, związany z długim okresem tworzenia się męskich komórek rozrodczych w jądrach (74 dni), a pojawienie się „poprawionych” plemników w nasieniu następuje dopiero po ok. 90 dniach.
W przypadku osłabienia parametrów nasienia wynikających z infekcji bakteryjnych lub grzybiczych poprawa parametrów nasienia następuje po włączeniu leczenia antybiotykami.
Nawet znaczne obniżenie parametrów nasienia nie oznacza ostatecznej niemożności posiadania dziecka. Poniżej opis najczęściej stosowanych metod leczenia w powiązaniu z zaburzeniami obrazu nasienia:
●  nasienie prawidłowe lub o nieznacznie obniżonej ilości plemników: inseminacja domaciczna (IUI) – zagęszczony koncentrat plemników podaje się bezpośredni do jamy macicy w dniu owulacji, co precyzyjnie określa ginekolog
●  nasienie o dobrych lub obniżonych parametrach: zapłodnienie pozaustrojowe klasyczne (IVF)
●  nasienie o złych, skrajnie złych parametrach lub plemniki pozyskane drogą biopsji jądra u mężczyzny z azoospermią: zapłodnienie pozaustrojowe z zastosowaniem mikroiniekcji plemnika do komórki jajowej – IVF-ICSI.

Co zagraża płodności mężczyzny?

●  przewlekłe choroby wieku dziecięcego, operacje przepuklin pachwinowych, operacje niezstąpionych jąder
●  choroby genetyczne
●  zaburzenia wydzielania hormonalnego
●  choroby urologiczne, np. żylaki powrózka nasiennego
●  przebyte infekcje układu moczowo-płciowego: rzeżączka, świnka, gruźlica, kiła, choroby przenoszone drogą płciową
●  choroby układu krążenia, zapalenie nerek, cukrzyca, anemia, zespół metaboliczny, otyłość, choroby neurologiczne
●  niehigieniczny tryb życia, szkodliwe warunki pracy, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nadużywanie leków, narkotyki
●  mechaniczne urazy jąder, operacje w obrębie miednicy mniejszej
●  przyjmowanie leków, które upośledzają produkcję plemników np. w niektórych schorzeniach gastrologicznych, neurologicznych, czy też psychiatrycznych
●  leczenie onkologiczne.
Mężczyzna, u którego przewidywane jest leczenie onkologiczne (chemioterapia, naświetlania, chirurgia) powinien przed jego rozpoczęciem rozważyć możliwość oddania i zamrożenia nasienia, które może być wykorzystane do rozrodu po zakończeniu leczenia.
Materiał stanowi własność Przychodni Leczenia Niepłodności nOvum.

dr Jan Karol Wolski, specjalista urolog FEBU 4860, specjalista chirurg dziecięcy, specjalista urolog dziecięcy konsultant ds. andrologii; Przychodnia Leczenia Niepłodności nOvum: www.novum.com.pl (2010-06-28)

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować