Laktacja (wydzielanie mleka)

Prawidłowa laktacja rozpoczyna się w 48 do 72 godzin po porodzie i przejawia się nagłym powiększeniem piersi, w których pojawia się mleko.
Noworodek może rozpocząć ssanie bezpośrednio po porodzie, jednak wówczas ssie tylko siarę. Hormony wytwarzane w dużych ilościach podczas ciąży przez łożysko powodują rozwój gruczołów sutkowych i wytwarzanie tzw. siary już ok. 2 miesiąca ciąży. Po porodzie następuje gwałtowne zmniejszenie wydzielania hormonów łożyskowych, a z przedniego płata przysadki uwalnia się prolaktyna, która pobudza gruczoł sutkowy do wytwarzania mleka. Akt karmienia powoduje wydzielanie się mleka do zatok zbiorczych, znajdujących się w obrębie brodawki sutka, skąd może być wyssane przez dziecko lub wyciśnięte przez matkę.
Karmienie piersią (naturalne) jest najlepszym sposobem odżywiania dziecka w pierwszym okresie jego życia. Poza oczywistymi efektami psychologicznymi jest to wygodny dla matki i tani sposób karmienia, który przyspiesza także zwijanie się macicy po porodzie. Dla dziecka pokarm jest smaczny, ma właściwą temperaturę, pozbawiony jest chorobotwórczych drobnoustrojów oraz zawiera pewną ilość przeciwciał, które są dla dziecka podstawą odporności na choroby.
Przez kilka pierwszych dni połogu proces wydzielania pokarmu może podlegać zaburzeniom. Piersi są nadmiernie wypełnione i rozciągnięte, brodawki mogą być wciągnięte i niepodatne na wysiłki noworodka. W takich sytuacjach wyciskanie mleka ręką, stosowanie kapturków ochronnych na brodawki lub też podawanie małych dawek oksytocyny przed karmieniem może okazać się pomocne w zapoczątkowaniu wypływu mleka i opróżnieniu piersi. Należy pamiętać, że jedną z najczęstszych przyczyn stanów gorączkowych w połogu jest zaleganie pokarmu, co może doprowadzić do zapalenia piersi. Należy zwracać szczególną uwagę na utrzymywanie brodawek sutkowych w odpowiedniej czystości (mycie rąk i brodawek sutkowych przed karmieniem i po karmieniu) oraz dokładne opróżnianie piersi z pokarmu.
W chwili rozpoczęcia karmienia ilość mleka wynosi ok. 120 ml na dobę. W następnych dniach wzrasta i w prawidłowym połogu, pod koniec drugiego tygodnia wynosi podczas jednego karmienia ok. 120-180 ml.
Wczesne zmniejszenie ilości pokarmu może być następstwem błędów w opróżnianiu piersi, problemów natury psychicznej, jak niechęć do karmienia, lub chorób ogólnych i miejscowych. Już w czasie ciąży należy rozwijać instynkt macierzyński i chęć karmienia dziecka przez przyszłą matkę.
Konieczne jest uświadomienie sobie przez kobietę, jak ważną rolę odgrywa karmienie piersią zarówno dla niej, jak i dla jej dziecka. W trzecim trymestrze ciąży należy przygotować brodawki sutkowe.
Matka powinna codziennie myć piersi wodą z mydłem i masować brodawki sutkowe ręcznikiem frotté.
Po dokładnym osuszeniu brodawki należy natrzeć wazeliną. Brodawki krótkie lub wciągnięte należy codziennie delikatnie pociągać. Ważnym elementem w pielęgnowaniu piersi jest noszenie odpowiedniego biustonosza.
Należy jeszcze raz podkreślić ogromne znaczenie higieny osobistej w czasie połogu. Położnica powinna stale nosić biustonosz, najlepiej specjalnie do tego okresu życia przystosowany.
Regularne stosunki płciowe można rozpocząć w cztery do sześciu tygodni po porodzie, jednakże dopiero po kontrolnym badaniu ginekologicznym.
Należy pamiętać, że karmienie piersią nie zabezpiecza przed zajściem w ciążę, niemniej częste (co najmniej 6 razy na dobę) przystawianie dziecka do piersi zmniejsza prawdopodobieństwo tego faktu.
Aktywność fizyczna – wszelkie rodzaje aktywności fizycznej należy zwiększać stopniowo i powoli.
Powikłania w postaci podwyższonej temperatury ciała, zatrzymania odchodów połogowych lub większe krwawienie z dróg rodnych powinny być sygnałem skłaniającym zawsze do wizyty u lekarza.
dr hab. Krzysztof Rytlewski, prof. dr hab. Zbigniew Zdebski

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować