Cykl miesięczny

W organizmie kobiety — od okresu pokwitania do menopauzy — zachodzą cykliczne procesy, których zasadniczym celem jest umożliwienie zajścia w ciążę i wydania na świat potomstwa. Ich oś stanowią zmiany w poziomie wydzielania hormonów przez gruczoł przysadki, co z kolei wywołuje charakterystyczne przemiany w jajnikach (cykl jajnikowy), a za ich pośrednictwem i w macicy (cykl maciczny — miesiączkowy).
Pod wpływem rosnącego wydzielania przez przysadkę hormonu zwanego folitropiną (FSH) dochodzi do wzrostu kilku pęcherzyków jajnikowych (z puli kilkuset tysięcy pęcherzyków pierwotnych), z których jeden przejmuje rolę pęcherzyka dominującego. Przesuwa się on ku brzegowi jajnika, uwypuklając jego powierzchnię. Wytwarza hormony zwane estrogenami, pod wpływem których w macicy dochodzi do przyrostu kolejnych warstw wyścielającej ją błony śluzowej.
Po 8–9 dniach (średnio 14. dnia cyklu, licząc od pierwszego dnia miesiączki) zwiększone wydzielanie drugiego hormonu przysadkowego — lutropiny (LH) — doprowadza do uwolnienia komórki jajowej z pęcherzyka dominującego. Jest to owulacja, czyli jajeczkowanie. Komórka, przechwycona przez strzępki jajowodów, dostaje się do światła jajowodów, skąd wędruje w kierunku macicy. Jeśli na swej drodze napotka plemniki dochodzi do zapłodnienia, w przeciwnym razie przez macicę i pochwę wraz z krwią miesiączkową wydostaje się na zewnątrz.
Opróżniony pęcherzyk jajnikowy przekształca się w ciałko żółte, które produkuje kolejny hormon cyklu miesięcznego — progesteron — odpowiedzialny za przygotowanie (zmiany sekrecyjne) błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka. Po zapłodnieniu ciałko to odgrywa zasadniczą rolę w podtrzymaniu ciąży przez pierwszych kilka miesięcy. Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie, ulega przemianie do ciałka krwotocznego, następnie białego, by wreszcie zaniknąć. Jednocześnie (14 dni po owulacji) błona śluzowa macicy ulega złuszczeniu, aby móc przygotować się do kolejnego cyklu. Fakt ten objawia się krwawieniem z dróg rodnych, zwanym miesiączką lub menstruacją. Po 4–5 dniach miesiączki cały cykl zaczyna się na nowo.

 

Hasło główne:

Układ rozrodczy

Ilustracje

Komórka jajowa
Komórka jajowa
projekt: R. Aleksandrowicz, rys. M. Pinkawa © PZWL

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować