Zaburzenia czucia

Czucie jest jedną z podstawowych funkcji układu nerwowego pozwalającą na rozpoznawanie, a w konsekwencji na prawidłowe reagowanie na różne bodźce ze świata zewnętrznego i wewnętrznego, oraz na istotne zmiany zachodzące w samym organizmie. Bodźce wzrokowe, słuchowe, smakowe czy węchowe odbierane są przez swoiste układy czuciowe nazywane zmysłami.
Organem czucia jest także skóra, w której znajdują się zakończenia nerwowe pozwalające odbierać działające na nią bodźce mechaniczne, termiczne lub chemiczne. Zakończenia te nazywane są receptorami czuciowymi. Są one z reguły wrażliwe tylko na jeden rodzaj bodźców (np. mechanicznych) i tylko w określonym przedziale jego wartości. Część z wrażliwych na bodźce mechaniczne receptorów może reagować tylko na lekki dotyk, podczas gdy inne wyłącznie na silny ucisk. Podobne receptory znajdują się także w narządach wewnętrznych, głównie w trzewiach, oraz w układzie kostno-mięśniowym, tzn. w stawach, więzadłach, ścięgnach i mięśniach.
Ze względu na umiejscowienie receptorów wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje czucia: czucie powierzchniowe (bodźce zewnętrzne) oraz głębokie (bodźce z narządu ruchu i z trzewi). Działające na receptory bodźce powodują powstanie w nich impulsów, które przez nerwy przekazywane są do ośrodkowego układu nerwowego. Na podstawie analizy docierających impulsów powstają odpowiednie odczucia oraz reakcje odruchowe. Analiza informacji docierającej do układu nerwowego dokonywana jest na różnych etapach tzw. drogi czuciowej. Podstawowa analiza dokonywana jest już na poziomie rdzenia kręgowego (rogu tylnego), a następne między innymi na poziomie struktur mózgowia, takich jak wzgórze i kora mózgowa.
W zależności od rodzaju i poziomu uszkodzenia czucie może być osłabione, aż do zupełnego jego braku, lub wyostrzone, co prowadzi do przeczulicy, czyli znacznie intensywniejszego niż normalnie odczuwania bodźców. Może także przybrać najbardziej dla chorego przykrą formę bólu lub spaczonego czucia. Pojęcie czucia spaczonego obejmuje odczucia, które w warunkach prawidłowych nie występują w ogóle, a nazywane są ogólnie parestezjami (mrowienia, drętwienia itp.).
Doc. dr hab. med. Andrzej Szczudlik, Dr med. Elżbieta Gryz, Lek. Paweł Szermer

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować