Zastosowanie toksyny botulinowej w medycynie estetycznej
W ostatnim czasie poprawianie urody przy pomocy injekcji toksyny botulinowej cieszy się coraz większym zainteresowaniem pacjentów. Co ciekawe, z tego typu zabiegów korzystają również mężczyźni. W tekście znajdziecie wyczerpujące informacje na temat tkosyny botulinowej i wskazań do jej zastosowania w medycynie estetycznej.
Od czasów starożytnej Grecji ludzie pragnęli zmieniać swój wygląd zewnętrzny, dążąc do osiągnięcia ideału piękna. Oczywistym jest, że ideał ten był kulturowo zmienny, jak również podlegał modyfikacjom przez wieki. Jednak zarówno w starożytnej Grecji jak i w czasach obecnych, co potwierdzono badaniami naukowymi, najbardziej pożądanym w obliczu jest młody wygląd i symetria rysów twarzy. „Idealna” kobieta powinna mieć jak stwierdzono, niewielki podbródek, delikatną linię żuchwy, pełne usta, mały nos, wydatne kości policzkowe oraz duże, szeroko rozstawione oczy. Mężczyzna natomiast powinien być wysoki, z wydatnym podbródkiem i linią żuchwy. Jego oczy winny być głęboko osadzone, otoczone przez szerokie, krzaczaste brwi, sugerujące obecność znacznych pokładów testosteronu.
W drodze do ideału piękna
Do początku XX wieku defekty własnego wyglądu korygowano domowymi sposobami. Tajniki tego postępowania przekazywano z matki na córkę, czy też wśród najbliższych sąsiadów. Jednak wraz z szybkim rozwojem materiałów i technik, jaki dokonał się w ubiegłym stuleciu, możliwości zbliżenia się do swojego ideału, dostępność zabiegów z zakresu kosmetologii, medycyny estetycznej, dermatologii i chirurgii plastycznej znacznie się zwiększyły i stały się bliskie jak nigdy dotąd.
Z przeprowadzonych badań społecznych wynika, że przeciętna kobieta spędza na pielęgnacji twarzy około 19 minut dziennie. Używa przy tym 9 kosmetyków zawierających 126 różnych składników chemicznych odpowiednich dla jej skóry. Natomiast aż 89% komponentów kosmetycznych (z ogólnej liczby 10 500 używanych) nie było dotychczas poddane ocenie co do bezpieczeństwa ich stosowania.
Koncerny kosmetyczne nie są ograniczane w zakresie treści stosowanych reklam. W rezultacie często zawierają one przesadzone stwierdzenia na temat promowanych produktów. Treści te dodatkowo wypowiadane są przez aktorów stylizowanych na lekarzy, którzy dla zwiększenia wiarygodności, znajdują się w otoczeniu sugerującym gabinet lekarski.
W celu osiągnięcia pożądanego wyglądu zarówno kobiety jak i mężczyźni stosują różnorakie diety, intensywnie ćwiczą i poddają się zabiegom operacyjnym. W ankiecie przeprowadzonej wśród osób w wieku 40-60 lat aż 82% respondentów uznało, że oznaki starzenia stanowią dla nich poważny problem, a u 90% przyczyniły się one do odrzucenia ich kandydatury podczas starania się o pracę. Nie dziwi więc, że do najczęściej wykonywanych zabiegów medycyny estetycznej należą te poprawiające nasze oblicze, tj. iniekcje z toksyny botulinowej, głębokie peelingi chemiczne oraz stosowanie wypełniaczy skórnych. Wymienione zabiegi przeprowadzane są zarówno wśród pań jak i – w coraz szerszym procencie – u panów.
Toksyna botulinowa
Toksyna botulinowa (botulina) jest produkowana przez laseczkę jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum) – bakterię w naturalnych warunkach odpowiedzialną za ciężkie zatrucia pokarmowe. Istnieje siedem podtypów toksyny, oznaczonych literami od A do G. Podana domięśniowo, botulina blokuje przekazywanie pobudzenia nerwowego powodującego skurcz mięśni. Czas potrzebny do odzyskania przez mięsień zdolności kurczenia się w odpowiedzi na bodziec to około 2-4 miesiące od zadziałania toksyny.
Na potrzeby przemysłu farmaceutycznego botulina pozyskiwana jest drogą naturalną z kolonii bakteryjnych, w nowoczesnych laboratoryjnych warunkach hodowlanych. Przez wiele lat toksyna była wykorzystywana w pediatrii i neurologii celem relaksacji przykurczów mięśniowych, leczenia opadania powiek, w achalazji. Obecnie postuluje się jej zastosowanie w leczeniu naczynioruchowych migrenowych bólów głowy czy depresji.
W chirurgii estetycznej zastosowanie znalazło wysoko oczyszczone białko – toksyna botulinowa typu A. Pierwsze doniesienia na temat wykorzystania toksyny botulinowej, zwanej popularnie botoksem, w chirurgii estetycznej twarzy pochodzą z lat 80-tych ubiegłego stulecia. Główne zastosowania botuliny w chirurgii estetycznej to korekcja zmarszczek na twarzy oraz leczenie nadpotliwości. Na początku XXI wieku zabiegi te stały się najczęściej wykonywanymi usługami kosmetycznymi na świecie.
Dotychczasowe doświadczenia kliniczne potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo zastosowania toksyny botulinowej. Dostępne informacje na temat odsetka odpowiedzi na leczenie potwierdzają również wysoki poziom satysfakcji pacjentów z tej formy terapii.
Planowanie zabiegu
Planowanie zabiegu estetycznego wymaga konsultacji lekarza i pacjenta. Lekarz powinien poznać oczekiwania i preferencje pacjenta co do zamierzonego zabiegu. Pacjent winien natomiast uzyskać informacje na temat realnych efektów zastosowania toksyny botulinowej w jego przypadku. Zdarza się bowiem, że pacjenci z głębokimi zmarszczkami mają zbyt wygórowane oczekiwania związane z zastosowaniem botuliny. Lekarz, znając je, może zaproponować inny, skuteczniejszy rodzaj terapii.
W trakcie konsultacji lekarz, który będzie przeprowadzał zabieg, oceni również wizualnie grubość skóry oraz głębokość zmarszczek. Pozwoli to na ustalenie wielkości dawek botuliny, ilości sesji, odstępów pomiędzy nimi oraz najbardziej korzystnych dla danej osoby miejsc wstrzyknięć. Jest to istotne, gdyż każda twarz ma odmienne cechy i cechuje się specyficznymi interakcjami pomiędzy mięśniami. Wzajemna rozmowa może doprowadzić do powstania nawet kilkuetapowego planu terapeutycznego, który będzie obejmował nadanie harmonii i równowagi rysom twarzy.
Pacjent musi być wreszcie świadomy potencjalnych działań niepożądanych toksyny botulinowej, o których mowa będzie poniżej.
Możliwości lecznicze
Jak już wspomniano, głównym zastosowaniem botoksu w medycynie estetycznej jest korekcja zmarszczek twarzy. Najczęściej wykonuje się korekcję zmarszczek linii gładzizny, to jest pionowych zmarszczek widocznych pomiędzy brwiami, oraz pionowych linii czołowych. Przy pomocy toksyny botulinowej można również korygować poziome linie czołowe, wywołane pracą mięśnia czołowego.
Kolejną możliwością zastosowania botoksu jest likwidacja bocznych zmarszczek okołooczodołowych, popularnie zwanych „kurzymi łapkami”. Powstają one jako efekt aktywności mięśnia okrężnego oka i starzenia się skóry pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. W tej okolicy korzystne jest łączenie zabiegów estetycznych – łączne zastosowanie iniekcji toksyny botulinowej i resurfacingu laserowego lub peelingu chemicznego oraz wypełniaczy skórnych.
Mianem „zmarszczek króliczych” określa się linie pojawiające się po obu stronach nosa i rozchodzące się promieniście. Powstają one na skutek częstego marszczenia nosa, czyli pracy mięśnia nosowego.
O ile brwi mają znaczenie dla wyglądu górnej części twarzy, to usta są istotne dla estetyki jej dolnej części. Starzenie się, palenie tytoniu oraz mimika są przyczyną powstawania zmarszczek wokół ust. Podanie w tą okolicę toksyny botulinowej, oprócz korekcji zmarszczek, może dać delikatny efekt pełniejszych warg.
Stosowane bywają również iniekcje botuliny w okolicę podbródka – do mięśnia bródkowego, odpowiedzialnego za efekt nadmiaru skóry i obwisłości policzków. Jednak lepsze efekty daje tutaj interwencja chirurgiczna.
Opracowano także sposoby poprawy wyglądu szyi, bez leczenia operacyjnego, a z wykorzystaniem botuliny, jednak najlepsze efekty osiągane są przy zachowanej znacznej elastyczności skóry.
Przedstawione powyżej możliwości zastosowania toksyny botulinowej, zależnie od wieku i rodzaju skóry, mogą być jedynym rodzajem terapii lub też poprzedzać albo dopełniać efekt innych zabiegów. Pierwszej oceny rezultatów podania botuliny najlepiej dokonać w 14 dni po sesji. Maksymalne wyniki osiąga się po upływie 30 dni po zabiegu. Efekty utrzymują się od 2 do 4 miesięcy.
Botoks może być stosowany wielokrotnie. W międzynarodowej prasie medycznej opisano przypadek kilkunastoletniego stosowania iniekcji botoksu u jednej z rodzeństwa bliźniaczek. Efektem były znacznie słabiej wyrażone zmarszczki na twarzy, w porównaniu z siostrą nie poddawaną terapii. Co więcej stwierdzono, że wieloletnia terapia, na skutek wyłączenia pracy określonych mięśni, zapobiegła powstawaniu nowych zmarszczek.
Toksyna botulinowa znalazła również zastosowanie w leczeniu nadpotliwości. Wyróżnia się dwa główne rodzaje nadpotliwości: uogólnioną – dotyczącą całego ciała oraz miejscową – najczęściej obejmującą dłonie, stopy, pachy lub twarz. Nadmierne wydzielanie potu może sprawiać duży dyskomfort w codziennym życiu zawodowym i towarzyskim. Kilkumiejscowe podanie bardzo niewielkiej objętości botuliny w kłopotliwe okolice znacznie zmniejsza wydzielanie potu. Efekty terapeutyczne obserwowane są już po tygodniu. Utrzymują się one dłużej niż w wypadku leczenia korygującego zmarszczki, tj. średnio przez kilka do kilkunastu miesięcy.
Na życzenie pacjenta każdy rodzaj terapii botulinowej można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym.
Przeciwwskazania
Toksyny botulinowej nie należy stosować:
– u osób nadwrażliwych na składniki preparatu, w tym na albuminy,
– u pacjentów z chorobami neuromotorycznymi,
– w przypadku występowania chorób zapalnych skóry, zmian ropnych – w tym trądziku,
– w trakcie leczenia antybiotykami aminoglikozydowymi lub lekami rozkurczowymi,
– u kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Działania niepożądane
Jak każda metoda lecznicza, również zastosowanie botuliny pociąga za sobą działania niepożądane. Pacjent musi uzyskać pełną informację o nich od swojego terapeuty. Jednak działania niepożądane związane ze stosowaniem toksyny botulinowej są rzadkie, a jeśli wystąpią – są łagodne i przemijające. Najczęściej ustępują szybciej niż efekt terapii.
Do głównych działań niepożądanych toksyny botulinowej zalicza się:
– opadanie brwi – jedno lub obustronne,
– opadanie powiek – jedno lub obustronne,
– ból w miejscu iniekcji,
– wylewy podskórne,
– maskowaty wygląd twarzy,
– osłabienie siły mięśniowej,
– podczas leczenia likwidującego miejscową nadpotliwość – przemijające, nadmierne wydzielanie potu w innych rejonach ciała.
Podsumowanie
Zastosowanie toksyny botulinowej w medycynie estetycznej jest powszechne, a zabiegi z jej wykorzystaniem należą do najczęściej wykonywanych. Związane jest to przede wszystkim z niewielką inwazyjnością procedury. Co więcej, ewentualne niezadowolenie z osiągniętych efektów lub wystąpienie efektów ubocznych jest przemijające, wraz z końcem czasu działania substancji. Sam preparat charakteryzuje się bardzo dobrym profilem bezpieczeństwa. Jeśli natomiast korzyści z terapii spełniły nasze oczekiwania, możemy ją po kilku miesiącach powtórzyć, lub zdecydować się na inne zabiegi, które, łącznie z podaniem botuliny, przyniosą jeszcze lepsze rezultaty.
lek. med. Aldona Stachura Oddział Chirurgii Plastycznej, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. św. Barbary w Sosnowcu (2007-09-23)
W drodze do ideału pięknaToksyna botulinowaPlanowanie zabieguMożliwości leczniczePrzeciwwskazaniaDziałania niepożądanePodsumowanie
Komentarze (0)
Dodaj swój komentarz