Polityka zdrowotna w Polsce

Polityka zdrowotna realizowana jest w Polsce zgodnie z podstawowym dokumentem – Konstytucją Rzeczypospolitej z dnia 2 kwietna 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483), która w art. 68 stwierdza, że:

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej, ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

A oto inne artykuły dotyczące polityki zdrowotnej:

Art. 66

„Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązków pracodawcy określa ustawa. Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa ustawa”.

Art. 67

„Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i niemający środków do utrzymaniama prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy ustala ustawa”.

Art. 74

wskazuje na znaczenie ochrony środowiska dla zdrowia obywateli, stwierdzając, że: „Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Każdy ma prawo do informacji o stanie zdrowia i ochronie środowiska. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony poprawy stanu środowiska”.

Art. 76

„Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców, przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwa oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Konstytucja jako akt najwyższej rangi nakreśla kierunki działań polityki zdrowotnej oraz nakazuje stworzenie systemu prawnego oraz systemu ochrony zdrowia, który w sposób klarowny i przejrzysty zapewni dostęp do świadczeń finansowanych ze środków publicznych, a po drugie będzie obowiązywała w nim zasada równości w dostępie do świadczeń dla wszystkich obywateli.

Nie należy rozumieć tego jednak jako powszechnego dostępu do wszystkich istniejących świadczeń.

Konstytucja umożliwia również funkcjonowanie systemu w oparciu o środki pochodzące z działalności komercyjnej.

Tak więc państwo stworzyło normy prawne, które stanowią podstawę uprawnień i obowiązków podmiotów biorących udział w świadczeniu opieki zdrowotnej”.

Przeprowadzona w latach 90. decentralizacja władzy umożliwiła przeniesienie wielu uprawnień w zakresie zarządzania systemem ochrony zdrowia na poszczególne szczeble władzy lokalnej.

Władza centralna reprezentowana jest przez Radę Ministrów i ministrów poszczególnych resortów, natomiast na poziomie województw powstały samorządy terytorialne (gminne, powiatowe i wojewódzkie), którym zapewniono samodzielność w działaniach związanych z realizacją zadań z obszaru ochrony zdrowia.

W tym celu powołano również Narodowy Fundusz Zdrowia, który stał się głównym płatnikiem świadczeń zdrowotnych.

Za kreowanie polityki zdrowotnej odpowiedzialne są następujące podmioty:

– rząd z ministerstwami;

– administracja państwowa;

– samorządy;

– pracownicy opieki zdrowotnej;

– organizacje pozarządowe;

– społeczeństwo.

Zmiany w wyniku przeprowadzonej reformy systemu ochrony zdrowia mają na celu przede wszystkim jak najpełniejsze zaspokajanie potrzeb zdrowotnych obywateli.

Poprzez ustawy szczegółowe określono zadania i rolę poszczególnych podmiotów odpowiedzialnych za funkcjonowanie owego systemu, w tym funkcję samorządów lokalnych w tym zakresie.

Minister zdrowia odpowiada za:

– ustalanie polityki zdrowotnej państwa i ustalanie jej priorytetów,

– przygotowanie projektów aktów normatywnych w zakresie ochrony zdrowia,

– nadzorowanie działalności terenowych organów administracji rządowej i realizacji programów zdrowotnych.

Ponadto współpracuje z samorządami zawodów medycznych i organizacjami społecznymi działającymi na rzecz zdrowia.

Na poziomie samorządu wojewódzkiego do podstawowych zadań w zakresie ochrony zdrowia należy:

– realizacja polityki zdrowotnej państwa i kontrola realizacji tych zadań;

– ocena i rozpoznawanie potrzeb zdrowotnych społeczności lokalnej oraz podejmowanie działań zaspokajających potrzeby społeczności lokalnej w tym zakresie;

– realizacja programów zdrowotnych i opracowywanie własnych, ocena ich skuteczności i ewaluacja;

– zabezpieczenie sprawnego działania i współdziałania wszystkich podmiotów, odpowiedzialnych za zdrowie społeczeństwa;

– zabezpieczenie dostępności do świadczeń specjalistycznych;

– prowadzenie nadzoru medycznego nad placówkami ochrony zdrowia;

– zapewnienie dostępności do świadczeń zdrowotnych oraz kształtowanie właściwych postaw społecznych;

– organizowanie systemu ratownictwa i współpracy pogotowia ratunkowego, policji, straży pożarnej;

– organizowanie systemu gotowości w sytuacjach kryzysowych;

– zapewnienie ochrony zdrowia psychicznego.

Na poziomie powiatu do podstawowych zadań w zakresie ochrony zdrowia należy:

– opracowywanie i realizacja programów zdrowotnych w oparciu o rozeznane potrzeby społeczności lokalnej;

– inicjowanie i wspomaganie działań z zakresu promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;

– nadzór nad realizacją zadań powiatowej inspekcji sanitarnej;

– utrzymywanie rezerw specjalistycznych;

– organizowanie domów pomocy społecznej oraz pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

– zabezpieczenie usług medycznych w domach pomocy społecznej.

Zadania gminy:

– realizacja programów zdrowotnych i ocena ich efektów,

– opracowywanie programów zdrowotnych wynikających z potrzeb społeczności lokalnej,

– udział w organizowaniu edukacji zdrowotnej, inspirowanie działań,

– podejmowanie działań wynikających z sytuacji zdrowotnej społeczności lokalnej i potrzeb w tym zakresie.

Koordynacja wszystkich działań na poszczególnych szczeblach jest warunkiem równego i sprawiedliwego dostępu do świadczeń ochrony zdrowia, który umacnia i potęguje to, co najcenniejsze dla każdego człowieka – zdrowie.