Ogólne zasady postępowania w ostrych zatruciach

Wbrew popularnemu poglądowi, że ratowanie zatrutych polega głównie na stosowaniu odpowiednich odtrutek, leczenie ostrych zatruć opiera się w przeważającej mierze na metodach objawowych. Wynika to z faktu, że w stosunku do olbrzymiej ilości trucizn mamy bardzo niewiele swoistych odtrutek.
Uwzględniając wszystkie kierunki leczenia ostrych zatruć i etapy udzielanej pomocy (pomoc doraźna na miejscu wypadku, pomoc w czasie transportu, leczenie szpitalne), ogólne zasady postępowania w ostrych zatruciach można ująć w następujący schemat:
●  przerwanie narażenia,
●  wyrównanie zaburzeń podstawowych czynności życiowych,
●  usunięcie nie wchłoniętej trucizny,
●  przyspieszenie wydalania trucizny z organizmu,
●  stosowanie odtrutek.
Podaną kolejność czynności ratowniczych i sposobów leczenia należy uznać za regułę postępowania, od której istnieją tylko bardzo nieliczne wyjątki. Trzy pierwsze punkty odnoszą się przede wszystkim do pierwszych etapów pomocy. Wymienione w nich czynności ratownicze i zabiegi są wyłącznie objawowe. Nie budzi wątpliwości, że w zatruciu gazami pierwszą czynnością ratowniczą, mającą przerwać dalsze narażenie na działanie substancji toksycznych, musi być usunięcie zatrutego ze skażonej atmosfery. Poza tym zawsze – zarówno na miejscu wypadku, jak i w transporcie – konieczne jest zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych, tj. oddychania i krążenia. Należy przede wszystkim pamiętać o tym przy udzielaniu pomocy w nagłych wypadkach, obojętne, czy jest to zatrucie i jaki rodzaj trucizny, czy też inna przyczyna doprowadziła do upośledzenia tych czynności i zagrożenia życia.

Usuwanie nie zresorbowanej trucizny z miejsc wchłaniania polega na:

●  zmyciu skóry skażonej substancjami, które się przez nią wchłaniają,
●  przemyciu spojówek w razie skażenia oczu,
●  prowokowaniu wymiotów w przypadku spożycia trucizny drogą doustną,
●  wyssaniu rany po ukąszeniu jadowitych zwierząt lub podskórnym wstrzyknięciu trucizny (leku w dawce toksycznej).
W razie skażenia skóry oraz odzieży silnymi i łatwo wchłaniającymi się przez nieuszkodzoną skórę truciznami zmiana odzieży i dokładne zmycie skóry powinno być traktowane jako zabiegi tak samo pilne, jak usunięcie ze skażonej atmosfery w zatruciu gazami. Obowiązuje to przede wszystkim w zatruciach związkami fosforoorganicznymi, aniliną, nitrobenzenem.
Zabiegi (wymuszona diureza, dializa otrzewnowa, hemodializa, hemoperfuzja, plazmafereza i wymienne przetaczanie krwi), mające na celu przyspieszenie wydalania trucizny z organizmu, należą wyłącznie do etapu leczenia szpitalnego.
Umieszczenie odtrutek na końcu postępowania w ostrych zatruciach wyraża nie tylko kolejność, ale raczej ich rolę w stosunku do innych metod leczenia w większości przypadków ostrych zatruć.

Prof. dr hab. med. Janusz Pach

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować