Co mówią klisze, czyli badania dodatkowe w schorzeniach szyjnego odcinka kręgosłupa

Badanie to pozwala z dużą czułością wykryć zaburzenia struktury kostnej i deformacje typowe dla zmian wrodzonych, urazów, zmian zwyrodnieniowych oraz zapalnych schorzeń kręgosłupa. Wysoka czułość badania rentgenowskiego bywa jednak przyczyną błędów diagnostycznych. Doktor Donald R. Gore z Medical College Winsconsin w USA udowodnił, że u osób po 35 roku życia badaniem przeglądowym wykryć można deformacje typowe dla zmian zwyrodnieniowych. Ma je 70% kobiet i 95% mężczyzn w wieku 60-65 lat, podczas gdy z ich powodu cierpi jedynie nieznaczny odsetek. Popularne deformacje zwyrodnieniowe mogą więc zamaskować prawdziwą przyczynę dolegliwości.

U tęższych osób niekiedy nie udaje się ukazać dolnych kręgów szyjnych.

Jest najdokładniejszym obadaniem obrazującym struktury kostne. Zazwyczaj wykonuje się ją w zaawansowanej diagnostyce, celem rozstrzygnięcia wątpliwości dotyczących ogniskowych zmian struktury kostnej. Cyfrowa obróbka danych pozwala na wykonanie trójwymiarowej rekonstrukcji obrazu kręgosłupa, który może być oglądany z dowolnej perspektywy.

To obecnie najbardziej czułe spośród ogólnodostępnych badań obrazowych. Pozwala między innymi na uwidocznienie krążków międzykręgowych, rdzenia kręgowego, korzeni nerwów rdzeniowych, dokonanie pomiaru grubości warstwy płynu otaczającej rdzeń. Obrazuje również niektóre zmiany kostne, choć nie tak dokładnie, jak tomografia komputerowa.

Niektóre struktury, jak dyski, na skutek przeciążeń czy zużycia ulegają deformacjom, które można uwidocznić drogą rezonansu magnetycznego. Wiele spośród tych zmian nie wpływa na funkcję kręgosłupa, ani nie powoduje istotnych dolegliwości, mimo, że opis dołączony przez radiologa do klisz może brzmieć bardzo groźnie. Sam wynik badania w oderwaniu od kontekstu pacjenta nie upoważnia do stawiania rozpoznań klinicznych.

Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny to cenne badania w diagnostyce urazów kręgosłupa. Rozpowszechnienie rezonansu magnetycznego praktycznie wyeliminowało klasyczną mielografię.

Jest to badanie radiograficzne wykonywane po wstrzyknięciu do przestrzeni podpajęczynówkowej (przeważnie dokonywanym w odcinku lędźwiowym lub pod potylicą) środka cieniującego. Pozwala uwidocznić ewentualne zwężenia kanału kręgowego. Obecnie w niektórych pracowniach wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny po podaniu środków kontrastowych do przestrzeni podpajączynówkowej.

Pozwala zlokalizować w układzie kostno-stawowym ogniska przyspieszonej przemiany metabolicznej lub miejscowe przekrwienie. Metoda polega na skanowaniu ciała pacjenta kamerą wrażliwą na promienie gamma, po uprzednim podaniu izotopu, np. technetu 99mTc. Badanie z dużą czułością wykrywa obecność zmian odpowiadających np. stanom pourazowym, przeciążeniom mechanicznym, zapaleniu, rozrostom nowotworowym. Nie pomaga jednak w ustaleniu przyczyny i charakteru zaburzenia.

Należy do metod diagnostyki ultrasonograficznej i pozwala wykryć nawet niewielkie zaburzenia przepływu w tych naczyniach. W diagnostyce zawrotów głowy pochodzenia szyjnego istotne jest wykonanie badania przepływów nie tylko w pozycji spoczynkowej, ale również przy odgięciu i rotacji głowy na bok, czyli w sytuacjach, kiedy może dojść do ucisku tętnicy przez nieprawidłowe struktury kręgosłupa.

Wiele schorzeń ogólnych, takich stany zapalne narządu ruchu, infekcje, nowotwory czy zaburzenia autoimmunologiczne, manifestuje się dolegliwościami ze strony karku i szyi. OB. (opadanie krwinek), CRP (białko C-reaktywne), RF (czynnik reumatoidalny), ASO (odczyn antystreptolizynowy), ALP (poziom fosfatazy zasadowej) to tylko niektóre wskaźniki, które oznacza się, gdy zachodzi podejrzenie wspomnianych schorzeń.