Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego

Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Większość zachorowań wywołana jest przez enterowirusy, rzadziej występuje zakażenie wirusem kleszczowym zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy wirusem opryszczki lub nagminnego zapalenia przyusznic (świnki).
Oprócz wirusów surowicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych mogą wywoływać pierwotniaki, krętki blade, leptospiry, prątki gruźlicy i grzyby.
Objawy. Początek choroby jest zwykle ostry, występuje wzrost temperatury ciała, bóle głowy, nieżyt górnych dróg oddechowych, czasem biegunka. Po kilku dniach bezgorączkowych dochodzi do jej ponownego wzrostu. Niekiedy mogą dołączyć się przemijające niedowłady nerwów czaszkowych. Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny, z wyjątkiem ciężko przebiegającego opryszczkowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Rozpoznanie. Obok typowych objawów decydujące znaczenie ma nieprawidłowy wynik badania płynu mózgowo-rdzeniowego uzyskanego za pomocą punkcji lędźwiowej.
Leczenie. Chorzy powinni być hospitalizowani.
Rokowanie jest na ogół dobre.
Zapobieganie. Ważne jest przestrzeganie zasad higieny, unikanie ukąszeń przez kleszcze i komary, a w wybranych przypadkach szczepienia ochronne.

Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Jest to ostra choroba ośrodkowego układu nerwowego spowodowana wniknięciem bakterii do opon mózgowo-rdzeniowych. Objawia się gorączką, wymiotami, zespołem oponowym i zmianami w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Najczęstsze czynniki chorobotwórcze to dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, paciorkowiec zapalenia płuc, wirus grypy, rzadziej inne drobnoustroje.
Objawy. Choroba występuje w każdym wieku, często ma ciężki przebieg. Początek jest na ogół gwałtowny (bóle głowy, gorączka, wymioty), a choroba przebiega z pełnym zespołem oponowym, często z zaburzeniami świadomości, drgawkami i porażeniami. Bakteryjne zapalenie opon zwykle bywa zakażeniem wtórnym w przebiegu zakażenia ogólnoustrojowego, zapalenia ucha, zatok, po urazie czaszki.
Chorzy, u których podejrzewa się bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, powinni być natychmiast kierowani na oddziały zakaźne, gdyż wcześnie rozpoczęte leczenie zwiększa szansę przeżycia.
Rokowanie jest poważne, a śmiertelność sięga 30%.

Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

Zakażenie wywołane jest przez prątek gruźlicy i jest procesem wtórnym. Pierwotne ognisko zazwyczaj znajduje się w płucach. Choroba rozwija się skrycie i podstępnie, a jej przebieg jest bardzo ciężki.
Objawy. Pierwsze objawy to nocne poty, stany podgorączkowe lub gorączka, ogólne osłabienie, bóle głowy, mięśni. Kolejno dołączają się wymioty, porażenia nerwów czaszkowych. Stwierdza się objawy oponowe.
Leczenie odbywa się w szpitalu specjalistycznym, a rokowanie jest zawsze bardzo poważne, gdyż nie leczona gruźlica ośrodkowego układu nerwowego prowadzi do śmierci.

Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

Głównymi czynnikami chorobotwórczymi są drożdżaki. Zachorowaniu sprzyja stan obniżonej odporności organizmu w trakcie leczenia immunosupresyjnego, współistnienie chorób nowotworowych, chorób krwi, cukrzycy, gruźlicy, AIDS.
Leczenie jest szpitalne.

Przyzakaźne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

Są to powikłania ze strony ośrodkowego układu nerwowego w przebiegu niektórych chorób zakaźnych, takich jak: odra, ospa wietrzna, różyczka, grypa, nagminne zapalenie ślinianek przyusznych (świnka).
Najczęściej powikłanie to towarzyszy zachorowaniu na odrę i świnkę.
Objawy. Zazwyczaj w trakcie choroby podstawowej pojawiają się objawy świadczące o objęciu procesem zapalnym ośrodkowego układu nerwowego, a więc bóle głowy, wzrost gorączki i wymioty. Ponadto w zapaleniu mózgu dołączają się zaburzenia świadomości, zaburzenia neurologiczne i psychiczne.
Rokowanie. W odrowym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu rokowanie jest poważne – 25% chorych umiera, w świnkowym – rokowanie jest dość dobre.
Leczenie wszystkich typów przyzakaźnych zapaleń ośrodkowego układu nerwowego odbywa się w szpitalu.

lek. med. Jolanta Czyżowska

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować