Fragment pochodzi z książki
Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011
Zaburzenia tętna
Terminem tym określamy rytmiczny ruch ściany tętnicy, łatwo wyczuwalny przez przyłożenie opuszki palca w okolicy tętnic powierzchownych, zależny od elastyczności ścian tętnic; powstający pod wpływem czynności serca jako pompy ssąco-tłoczącej i związanych z tym zmian ciśnienia krwi na skutek przemieszczania się fali krwi wyrzucanej zazwyczaj rytmicznie z serca do aorty.
W warunkach spoczynku prawidłowa (fizjologiczna) częstość tętna waha się w zależności od wieku i wynosi:
● u noworodka 130-140 uderzeń/min,
● u dziecka 2-letniego 110-130 uderzeń/min,
● u dziecka 7-letniego 80-90 uderzeń/min,
● u osób dorosłych 66-76 uderzeń/min,
● u osób starszych niekiedy 60-65 uderzeń/min.
Przyspieszenie, zwolnienie lub niemiarowość tętna są obwodowym wyrazem tego typu zmian w częstości bądź rytmiczności pracy serca.
Tętno można badać na wszystkich tętnicach przebiegających blisko pod skórą, tzn.:
● t. promieniowej (w okolicy nadgarstka, po jego wewnętrznej stronie w przedłużeniu kciuka),
● t. szyjnej (poniżej kąta żuchwy, czyli dolnej szczęki),
● t. skroniowej (tuż przed uchem),
● t. grzbietowej stopy,
● t. łukowatej stopy itd.
Tętno przyspieszone
Przyspieszeniu częstości akcji serca i w konsekwencji częstości tętna sprzyjają:
● wszelkiego rodzaju emocje i stresy,
● nadpobudliwość w przebiegu nadczynności tarczycy,
● stany nerwicowe,
● choroby ośrodka wytwarzania tzw. bodźców dla skurczów przedsionków lub komór serca,
● wszelkiego rodzaju stany gorączkowe,
● wszelkiego rodzaju obniżenia (spadki) ciśnienia tętniczego krwi (niewydolność krążenia, krwotok, przedawkowanie leków obniżających ciśnienie krwi, biegunki) – jako próba adaptacji krążenia,
● niewydolność układu oddechowego (rozedma, dychawica oskrzelowa, zapalenia, zakrzepy i zatory w krążeniu płucnym oraz powstałe w ich następstwie zawały płuca, ropnie bądź zwłóknienia pozapalne płuc, wszelkiego rodzaju pylice i nowotwory płuc) – jako wyraz niedotlenienia krwi i próba wyrównania tych niedoborów poprzez przyspieszenie przepływu krwi,
● wszelkiego rodzaju niedokrwistości – jako wyraz kompensaty niedostateczności transportu tlenu do tkanek przez mniejszą liczbę erytrocytów,
● nadużycie alkoholu,
● nadużycie kawy,
● nadużycie nikotyny.
Tętno zwolnione
Zwolnione tętno może sugerować:
● wzmożony stan napięcia tzw. mimowolnego układu nerwowego parasympatycznego, zwanego też przywspółczulnym,
● tzw. bloki w sercu dla przewodzenia bodźców (pobudzeń) dla skurczu komór wydalających krew z jam komór serca do naczyń tętniczych,
● wzmożone ciśnienie śródczaszkowe (np. przy udarach lub guzach mózgu),
● toksyczne wpływy na serce różnorakich substancji chemicznych z zewnątrz lub w przebiegu chorób metabolicznych,
● tzw. deficyt tętna w przebiegu niemiarowej pracy serca itd.
Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki
Komentarze (0)
Dodaj swój komentarz