Ząbkowanie

W życiu każdego malucha przychodzi nieuchronnie trudny okres – ząbkowanie. Jak go przeżyć i jak pielęgnować pierwsze zęby malucha – o tym wszystkim przeczytacie w artykule pediatry – doktor Joanny Kowol.
Tworzenie się zębów mlecznych rozpoczyna się już w 6 tygodniu życia płodowego, a ich mineralizacja – około 12 tygodnia. Przy narodzeniu korony zębów są już w pełni ukształtowane. Na czas i kolejność wyrzynania się zębów mają wpływ czynniki genetyczne, rozwój osobniczy dziecka i sposób jego odżywiania.
Kolejność wyrzynania się zębów ma zdecydowanie większe znaczenie niż wiek, w którym ten proces występuje. U niektórych dzieci wyrzynanie zębów rozpoczyna się już w 4 miesiącu życia, u innych – dopiero około roku. W prawidłowych warunkach, proces ten powinien zakończyć się do 30 miesiąca życia, pojawieniem się 20 zębów mlecznych. Kolejność ich wyrzynania jest najczęściej następująca:
– 6-8 miesiąc – środkowe dolne siekacze – środkowe górne mają czas do końca 1 roku,
– 8-12 miesiąc – siekacze boczne,
– 12-16 miesiąc – przedtrzonowe pierwsze,
– 16-20 miesiąc – kły,
– 20-30 miesiąc – przedtrzonowe drugie.
W przypadku opóźnionego wyrzynania się zębów, jako potencjalne przyczyny należy uwzględnić: krzywicę, niedobór witaminy A lub D, niedoczynność tarczycy. Opóźnione ząbkowanie występuje również w niektórych zespołach genetycznych, np. w zespole Downa. Zdarzają się też mechaniczne przeszkody w wyrzynaniu zębów, takie jak zęby nadliczbowe, torbiele, nieprawidłowe położenie zawiązków zębowych, brak miejsca do wyrżnięcia się. Choć wyrzynanie i rozwój zębów są mniej zależne od zaburzeń hormonalnych, to przy nadmiernym wydzielaniu hormonów płciowych i guzach nadnerczy może dojść do przedwczesnego ząbkowania.
Pomiędzy zębami mlecznymi zazwyczaj występują duże przerwy. W przypadku, gdy mleczaki są zbyt ciasno ułożone, bardzo często konieczne jest późniejsze leczenie ortodontyczne.
Dla dziecka ząbkowanie jest zazwyczaj procesem bolesnym i uciążliwym – podobnie dla rodziców. Do typowych objawów wyrzynania się zębów należą:
– niepokój i marudzenie dziecka,
– budzenie się w nocy z bólu,
– niechęć do jedzenia, czasem nawet wymioty,
– częstsze niż zazwyczaj wkładanie rączek i zabawek do buzi, gryzienie,
– nadmierne ślinienie się, wynikające z podrażnienia błony śluzowej,
– obrzęk i zaczerwienienie dziąseł.
Ostre krawędzie korony zęba mogą czasem wywoływać stan zapalny, który łatwo zaostrza się przez nadkażenie bakteryjne i utrzymuje się do całkowitego wyrżnięcia zęba. Może mu towarzyszyć nasilony ból, a gdy jednocześnie wyrzyna się więcej zębów – także gorączka.
Aby pomóc niemowlęciu przetrwać okres ząbkowania, można mu podawać do gryzienia specjalne schłodzone gryzaki. Ucisk na wyrostki zębodołowe powoduje chwilową ulgę i przyspiesza wyrzynanie. Można również stosować miejscowo, zmniejszające ból, preparaty z lidokainą. Należy ich jednak używać ściśle według zaleceń lekarza! W razie gorączki i nasilenia dolegliwości związanych z ząbkowaniem stosuje się też leki przeciwbólowe, np. paracetamol.
Już bezzębne dziąsła niemowlęcia można masować miękką szczoteczką lub palcem owiniętym jałowym gazikiem. Kiedy pojawią się zęby, należy powoli przyzwyczajać dziecko do ich mycia miękką szczoteczką i przegotowaną wodą. Pastę do zębów (oczywiście – przeznaczoną dla dzieci) można wprowadzać po ukończeniu pierwszego roku życia lub stosownie do zaleceń producenta.
Okres pojawienia się pierwszych zębów jest również dobrym momentem do rezygnacji z nocnego karmienia. Jeśli dziecko budzi się w nocy, zamiast mleka można podawać mu wodę,. Resztki mleka pozostają bowiem w jamie ustnej i mogą stać się punktem wyjścia próchnicy. Należy pamiętać, że próchnica zębów mlecznych osłabia zawiązki zębów stałych i w przyszłości może prowadzić do ich psucia się.
Po wyrżnięciu się wszystkich zębów zaleca się przeprowadzenie ich kontroli u dentysty. Wizyty u stomatologa, z dzieckiem, które nie ma jeszcze ubytków, są dobrą okazją by przyzwyczaić je do systematycznych odwiedzin, które nie będą się kojarzyły z bólem.
Aktualizacja: 2017-01-10
lek. med. Joanna Kowol Katedra i Klinika Pediatrii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, SP Szpital Kliniczny nr 6 Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować