Uraz kręgosłupa typu smagnięcia biczem

Nawet błaha stłuczka, pozostawiająca jedynie niewielki ślad na zderzaku, może stać się początkiem uporczywych dolegliwości. Emocje towarzyszące wypadkowi mogą sprawić, że pierwsze dolegliwości, pod postacią uczucia sztywności i bólu karku, możemy odczuć nawet kilka godzin po zdarzeniu, i nawet nie łączyć ich z zaistniałym wypadkiem drogowym. Skuteczność leczenia zależy od czasu jego podjęcia. Z tego względu badaniu lekarskiemu powinny być poddane wszystkie osoby poszkodowane w wypadkach drogowych.

Nagłe zgięcie i wyprost głowy narażają na uszkodzenie delikatne struktury kostne i więzadłowe kręgosłupa oraz narządy znajdujące się poza nim. Prócz bólów, zawrotów głowy, sztywności karku i drętwienia rąk po urazie kręgosłupa szyjnego mogą wystąpić nudności, wymioty, zaburzenia widzenia i słyszenia, przemijające zaburzenia świadomości, a także fobie i lęki związane z podróżowaniem oraz epizody depresyjne.

Nie wszystkie spośród tkanek narażonych na uszkodzenie można ocenić na podstawie wykonanego w pierwszych godzinach po urazie przeglądowego zdjęcia rentgenowskiego. Często właściwe rozpoznanie może być postawione dopiero na podstawie badania powtórnego kilka dni później, wyniku tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, czynnościowych zdjęć rentgenowskich. O wyborze odpowiedniej metody diagnostycznej decyduje lekarz.

Do czasu wykluczenia złamań i niestabilności kręgosłupa, szyja powinna być zabezpieczona kołnierzem ortopedycznym. Unieruchomienie kołnierzem, chociaż nie przez wszystkich pacjentów uznawane za komfortowe, stwarza korzystne warunki dla gojenia urażonych tkanek. Pomocne jest w tym okresie przyjmowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i rozluźniających mięśnie.

Zbyt długie utrzymywanie kołnierza ortopedycznego jest szkodliwe. Istnieje wiele dowodów na lepszą skuteczność odpowiednich ćwiczeń i wczesnego podjęcia normalnej aktywności fizycznej w porównaniu do leczenia kołnierzem i spoczynkiem w okresie trzech tygodni od urazu.

U sporej grupy poszkodowanych, nawet tych, u których nie ma ewidentnych dowodów na uszkodzenie struktur kręgosłupa, uraz jest początkiem trwających wiele lat bólów karku i głowy. Przewlekanie się dolegliwości jest obserwowane częściej u kobiet, osób starszych, cierpiących z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, osób przed urazem cierpiących na bóle głowy i zaburzenia lękowe, pacjentów odczuwających drętwienie palców w ciągu pierwszego tygodnia od urazu.

Terapia trwających miesiącami, a nawet latami, bólów karku po urazie typu smagnięcia biczem jest trudna i nie zawsze przynosi oczekiwaną poprawę. W użyciu pozostaje wiele metod leczniczych o zróżnicowanej skuteczności. Należą do nich ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące szyjny odcinek kręgosłupa, poprawiające zakres ruchomości i doskonalące postawę ciała, rozmaite metody z dziedziny fizykoterapii, ostrzykiwanie punktów maksymalnej bolesności lekami o miejscowym działaniu przeciwzapalnym czy akupunktura. Barbara J. Wallis i Susan M. Lord udowadniają skuteczność termolezji u pacjentów z wieloletnimi dolegliwościami wynikającymi z uszkodzenia stawów międzykręgowych. Termolezja polega na uszkodzeniu wysoką temperaturą włókien nerwowych przewodzących bodźce bólowe z chorych stawów.

Szczególna rola w leczeniu przypada psychoterapii. Długotrwałe dolegliwości bólowe po uszkodzeniu kręgosłupa typu smagnięcia biczem to problem nie tylko medyczny, ale i prawny. Osoby, które doznały takiego urazu, częściej angażują się w procesy sądowe niż uczestnicy innych wypadków komunikacyjnych. Uszkodzenie jest typowe dla osób znajdujących się w samochodzie uderzonym od tyłu, więc większość poszkodowanych ma prawo się czuć „niewinną ofiarą”. Trudno orzec, w jakim stopniu oczekiwania roszczeniowe i atmosfera wokół postępowania sądowego wpływają na intensywność zgłaszanych dolegliwości i skuteczność zastosowanego leczenia. Zdaniem doktora Richarda Mayou z Uniwersytetu w Oksfordzie, pojawiające się zazwyczaj po wypadku zaburzenia nastroju oraz powiązania dolegliwości z uwarunkowaniami społecznymi, w jakich znalazł się poszkodowany, stanowią wskazanie do diagnostyki psychologicznej u wszystkich osób z przewlekłymi bólami po urazie typu smagnięcia biczem.