Różne postacie zaćmy (katarakty)

Zaćmą, czyli kataraktą, nazywamy zmętnienie soczewki oka. Powstaje z różnych przyczyn, niezupełnie jeszcze poznanych, powodujących zaburzenia przemiany materii soczewki i utratę jej przejrzystości.

Zaćma starcza

Zaćma starcza rozwija się zwykle po 50 roku życia, na ogół w obu oczach, przy czym zmiany mogą rozwijać się w jednym oku szybciej niż w drugim. Choroba objawia się różnymi zaburzeniami wzroku, zależnymi od umiejscowienia zmętnień. Początkowo chorzy skarżą się na widzenie przedmiotów jak przez muślin lub w otoczkach barwnych. U niektórych osób ostrość wzroku jest lepsza wieczorem, gdy rozszerza się źrenica, u innych w dzień, gdy źrenica jest węższa. Gdy zaćmienie soczewki powiększa się, ostrość wzroku coraz bardziej zmniejsza się, aż do poczucia światła. Proces ten może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Gdy soczewka ulegnie zmętnieniu, nawet gołym okiem można zauważyć zmianę koloru źrenicy z czarnego na szarobiały.
Zmętnieniu soczewki nie towarzyszą ani bóle, ani przekrwienie oka, dlatego też w początkowym okresie choroba, zwłaszcza gdy dotyczy jednego oka, może być nie zauważona. Chory zgłasza się do lekarza dopiero wtedy, gdy zaczyna odczuwać zaburzenia wzroku.
Leczenie. W początkowym okresie rozwoju zaćmy starczej u części chorych korzystnie działają leki przeciwkataraktowe, podawane w postaci kropli ocznych. Mogą one zahamować rozwój zaćmy.
W rzadkich przypadkach, nawet bez leczenia, zaćma nie postępuje przez wiele lat. U większości jednak osób zmętnienie obejmuje całą soczewkę i konieczne jest leczenie operacyjne. Operacje takie przeprowadza się we wszystkich klinikach okulistycznych i na większych oddziałach okulistycznych.
Po usunięciu zaćmy konieczne jest używanie silnych okularów skupiających, zastępujących usuniętą soczewkę. Można też nosić soczewki kontaktowe. Obecnie najczęściej wszczepia się do oka sztuczną soczewkę, a sam zabieg operacyjny został tak zmodyfikowany, że pobyt w szpitalu po zabiegu w większości przypadków może być znacznie skrócony.

Zaćma wrodzona

Zaćma wrodzona spowodowana jest zaburzeniami rozwoju oka w pierwszych miesiącach życia płodowego. Przyczyną mogą być choroby matki w tym okresie ciąży, głównie zakażenia wirusowe (różyczka, żółtaczka zakaźna, grypa). Niekiedy zmiany w soczewce uwarunkowane są genetycznie, występują dziedzicznie i rodzinnie. Zaćma wrodzona rozwija się w jednym oku lub w obu. Często nie jest widoczna gołym okiem i uwagę opiekunów dziecka zwraca dopiero osłabienie wzroku. Czasem można zauważyć szarą źrenicę. U części dzieci występuje oczopląs lub odruch oczno-palcowy, polegający na tendencji częstego uciskania oka piąstką lub paluszkami. Gdy dziecko zaczyna chodzić, porusza się źle, nie poznaje otoczenia, przysuwa przedmioty do oczu, aby je lepiej zobaczyć. Zaćmy wrodzone mogą z biegiem lat powiększać się i czasem ujawniają się dopiero w wieku szkolnym.
Leczenie zaćmy wrodzonej jest wyłącznie operacyjne. Jeśli zaćmy są rozległe i obuoczne, zabieg przeprowadza się możliwie jak najwcześniej, najlepiej w pierwszych tygodniach życia, a nawet wkrótce po urodzeniu, aby umożliwić dziecku prawidłowy rozwój.

Zaćma wikłająca

Zaćma może powstać również jako skutek różnych chorób oka, np. stanów zapalnych, jaskry, odwarstwienia siatkówki. Zdarza się też w przebiegu niektórych chorób ogólnych, np. cukrzycy. Zaćma cukrzycowa u osób młodych często rozwija się bardzo szybko, powodując znaczne upośledzenie wzroku.
Leczenie tylko operacyjne.

Prof. dr hab. med. Helena Żygulska-Mach

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować