Problemy zdrowotne okresu noworodkowego

Częściej występujące choroby wrodzone u noworodka

Choroby wrodzone okresu noworodkowego mają różny mechanizm powstawania, mogą być następstwem przebytego zakażenia w łonie matki, wywołanego przez wirusy, bakterie, pierwotniaki.
Najczęstszymi przyczynami chorób wrodzonych są zakażenia powodujące uszkodzenie rozwijającego się płodu, aż do powstania wad rozwojowych, a także uraz okołoporodowy w czasie ciężkiego i przedłużającego się porodu. Choroby wrodzone mogą być również uwarunkowane genetycznie, częstość ich występowania jest jednak mniejsza niż poprzednio wymienionych.

Wcześniactwo

Wcześniakiem nazywa się noworodka, który urodził się z ciąży trwającej ponad 28 tygodni, ale krócej niż 37 tygodni, z masą ciała co najmniej 1000 g, ale mniejszą niż 2500 g, długością ciała mniejszą niż 48 cm. Pod względem cech morfologicznych wcześniak różni się znacznie od noworodka donoszonego i z dystrofią wewnątrzmaciczną. Głowa wcześniaka jest duża (1/3 długości ciała) w stosunku do wielkości ciała, jednak w porównaniu z noworodkiem donoszonym jest mniejsza. Kości czaszki są miękkie i zachodzą dachówkowato na siebie, ciemię duże jest znacznych rozmiarów, obecne są ciemiączka boczne i tylne, uszy są miękkie z powodu słabo wykształconej chrząstki i przylegają do czaszki. Skóra jest żywoczerwona z powodu słabo wykształconego naskórka, pokryta meszkiem płodowym, pomarszczona, luźna z powodu braku tkanki tłuszczowej, przez co twarz wcześniaka jest pełna zmarszczek i starcza. U dziewczynek wargi sromowe duże nie pokrywają małych, a u chłopców jądra znajdują się w kanale pachwinowym.
Charakterystyczna dla wcześniaka jest mała aktywność ruchowa, dużo śpi i słabo reaguje na bodźce zewnętrzne. Odruchy ssania i połykania są słabo wykształcone lub w ogóle ich nie ma, co stwarza trudności w odżywianiu. Wcześniaki łatwo oziębiają się z powodu słabej regulacji temperatury ciała.
U wcześniaka w pierwszych miesiącach życia rozwija się niedokrwistość i krzywica, co spowodowane jest mniejszymi zapasami żelaza, wapna, fosforu i witaminy D, które gromadzą się u płodu pod koniec donoszonej ciąży. Należy podkreślić, że wiele szkodliwych czynników stwarzających niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia dziecka w okresie życia płodowego można wyeliminować przez odpowiednie postępowanie zapobiegawcze, tzn. profilaktykę przedurodzeniową (prenatalną). W tym celu dla kobiet ciężarnych zorganizowane są poradnie K w miastach i poradnie C w środowisku wiejskim. Duże znaczenie i pomoc dla kobiety ciężarnej ma szkoła rodzenia, regularne badania lekarskie, kontrolne badania laboratoryjne (krew, mocz, grupa krwi, czynnik Rh u matki i ojca, i inne).
Jedna strona działalności zapobiegawczej to zwalczanie u matki niedokrwistości i nadciśnienia, racjonalne żywienie, higieniczny tryb życia. Druga strona – to istniejące z mocy prawa przywileje kobiety ciężarnej, odsunięcie od pracy szkodliwej dla zdrowia i przejście na oddział pracy chronionej. Unikanie kontaktów z osobami chorymi i bardzo ostrożne stosowanie leków mają w tym okresie duże znaczenie. Jeśli z wywiadu wynika, że w najbliższej rodzinie występują choroby uwarunkowane rodzinnie (dziedzicznie), należy korzystać z porady w poradni genetycznej.

Zespół zaburzeń oddychania

Zespół zaburzeń oddychania, określany również zespołem błon szklistych (RDS), występuje przede wszystkim u wcześniaków, u 60-80% urodzonych przed 28 tygodniem wieku ciążowego, a tylko u 5% noworodków urodzonych po 37 tygodniu życia ciążowego. W tym zespole występuje skłonność płuc do niedodmy z powodu nieobecności surfaktantu – substancji odpowiedzialnej za rozprężanie pęcherzyków płucnych. W zespole zaburzeń oddychania niedodma pęcherzykowa, tworzenie błon szklistych i obrzęk tkanki śródmiąższowej płuc czynią płuca mniej podatnymi do rozprężenia małych pęcherzyków i dróg powietrznych, co w konsekwencji bardzo zaburza oddychanie.
Objawy zespołu zaburzeń oddychania zwykle pojawiają się już w kilka minut po urodzeniu, charakterystyczne jest przyspieszenie oddechu, który jest pogłębiony, występuje stękanie dziecka, wciąganie międzyżebrzy i okolicy podżebrowej, poruszanie skrzydełkami nosa. Narasta sinica, która nie ustępuje po podaniu tlenu. Występują objawy narastania głodu powietrza i duszności. Ponieważ dzieci są zmęczone tym zaburzeniem, pojawiają się bezdechy i nieregularne oddechy, które są bardzo złymi oznakami prognostycznymi, wymagającymi natychmiastowej interwencji.
Leczenie polega na założeniu rurki do tchawicy i stosowaniu wentylacji mechanicznej za pomocą respiratora, który reguluje oddychanie. Dziecku podaje się surfaktant w celu rozprężania płuc i zmniejszenia ciężkości ostrych objawów zespołu zaburzeń oddychania. Wcześniaki-noworodki z tym zespołem przebywają na oddziale intensywnej terapii pod bardzo ścisłym nadzorem specjalistów.
Wady wrodzone serca
Wrodzone wady serca u noworodków są złożone i najczęściej prowadzą do ciężkich lub zagrażających życiu zaburzeń układu krążenia.
Objawy. Podstawowym objawem krążeniowym u noworodków jest sinica, która może występować jako objaw stały (wady serca sinicze) lub niestały, występujący pod wpływem wysiłku czy w stanach zapalnych układu oddechowego (wady serca niesinicze). Inne objawy to: przyspieszona czynność serca, duszność z przyspieszoną czynnością oddechową i zaburzeniami oddychania, zmniejszona reaktywność noworodka, obniżone napięcie mięśniowe oraz szmery nad sercem. Skrajna sinica występuje zwykle w pierwszej dobie po urodzeniu, a najpóźniej w 3 dobie.
Podstawowym zaburzeniem w wadach serca, głównie siniczych, jest niedotlenienie krwi tętniczej na skutek mieszania się krwi tętniczej z krwią żylną (przecieki wewnątrzsercowe lub międzynaczyniowe).
Do częstych objawów występujących u noworodków i niemowląt z wrodzonymi wadami serca należy szybkie męczenie się przy karmieniu, które dla tych dzieci jest wysiłkiem i przyczynia się do nasilenia sinicy i krztuszenia się. W czasie karmienia wymagają one odpoczynku, przerwy w karmieniu. Występują u nich także nawracające zakażenia dróg oddechowych, świst krtaniowy i stany kurczowe oskrzeli.
Leczenie dzieci z wrodzonymi wadami serca powinno odbywać się w poradniach kardiologicznych. We wrodzonych wadach serca (niektórych typów) dochodzi bardzo szybko do niewydolności krążenia. Część wrodzonych wad może być leczona zachowawczo, inne muszą być operowane. W postępowaniu diagnostycznym i leczniczym bardzo ważne jest wczesne wykrycie wady.

Dysplazja stawów biodrowych

Jest częstym zaburzeniem rozwoju panewki stawu biodrowego, stwierdzanym u noworodków już na oddziale noworodkowym. Diagnozę stawia się na podstawie badania lekarskiego lub badania ultrasonograficznego (USG), lub też rentgenowskiego. Dużego stopnia niewykształcenie stawu biodrowego może prowadzić do jego zwichnięcia.
Podejrzenie zwichnięcia istnieje w przypadku asymetrii fałdów skórnych na udzie, asymetrii szpary sromowej u dziewczynek, jednostronnego skrócenia zwichniętej nóżki i ustawienia jej w odwiedzeniu. Potwierdzenie zaistniałego zwichnięcia można uzyskać przez prześwietlenie stawu biodrowego.
W dysplazji stawu biodrowego stwierdza się ograniczenie ruchów odwodzenia w stawie, o różnym stopniu nasilenia. Dysplazja stawu biodrowego po stwierdzeniu przez lekarza może być leczona zachowawczo w domu.
Profilaktyka (zapobieganie) dysplazji stawów biodrowych polega na następujących czynnościach pielęgnacyjnych:
●  układaniu dziecka na brzuszku z maksymalnie rozwartymi nóżkami w pozycji żaby; ma to bardzo duże znaczenie zapobiegawczo-lecznicze,
●  zakładaniu dziecku między nóżki dwóch pieluch, złożonych w kostkę lub ręcznika na całą dobę,
●  noszeniu dziecka na brzuchu lub biodrze matki z maksymalnie rozwartymi nóżkami, a nie w innej pozycji,
●  nie należy zawijać (krępować) pieluszkami nóżek niemowląt z maksymalnym ich przywiedzeniem.
Leczenie. Należy je rozpoczynać wcześnie i przede wszystkim wykonywać systematycznie. Jeśli stopień niedorozwoju jest niewielki, to wyleczenie uzyskuje się po paru miesiącach, a przy bardziej zaawansowanej chorobie trzeba zakładać poduszkę Frejki i stosować ją pod kontrolą lekarza ortopedy.

Niedrożność kanalika łzowego

Niedrożność kanalika łzowego można już dostrzec w pierwszych dniach życia dziecka. Występuje wówczas nagromadzenie się łez w worku spojówkowym, tworzy się „jeziorko”. U zdrowego dziecka łzy spływają do przewodów nosowych. Następstwem niedrożności kanalika łzowego jest wtórne zakażenie bakteriami i zapalenie spojówek.
Objawy. Występuje ropienie spojówek i obrzęk okolicy woreczka łzowego, z którego przy ucisku wydobywa się treść ropna.
Leczenie. Polega na delikatnym masowaniu okolicy woreczka. Jeśli nie jest widoczna poprawa, to należy udać się do lekarza okulisty, aby udrożnić kanalik łzowy.

Znamiona barwnikowe i naczyniowe skóry

Znamiona są wrodzonymi nieprawidłowościami rozwoju skóry, uwidaczniają się najczęściej w chwili urodzenia, a czasami później, w różnym wieku dziecka. Występują w postaci plam lub wyczuwalnych wyniosłości ponad skórę, a także w postaci guzów i mają różną konsystencję. Najczęściej nie wykazują skłonności do rozrastania się.
Znamiona barwnikowe. Występują w postaci małych ciemnobrązowych lub koloru kawy z mlekiem plam, wyraźnie odgraniczonych od otoczenia. Mogą być płaskie lub wyniosłe ponad powierzchnię skóry, gładkie lub pokryte włosami, niekiedy także charakterystyczne są brodawkowate rozrosty naskórka zrogowaciałego.
Jeśli znamię szybko rośnie, trzeba zasięgnąć porady lekarza, a jeśli się nie powiększa, to nie ma potrzeby.
Znamiona naczyniowe. Występują w postaci czerwonych lub czerwononiebieskich plam lub pajęczynowato rozgałęzionych sieci rozszerzonych naczyń włosowatych skóry. Mają różną wielkość, występują w różnych miejscach i najczęściej stanowią defekt kosmetyczny. Nie wykazują skłonności do rozrastania się, z wyjątkiem powiększenia zależnego od wzrostu dziecka. Umiejscawiają się w okolicy środkowej karku, w obrębie nasady nosa lub często jednostronnie na powiekach. W miarę wieku dziecka bledną lub całkowicie zanikają i nie wymagają leczenia.
Naczyniaki płaskie i jamiste. Powstają wskutek nowotworzenia naczyń włosowatych oraz drobnych tętniczek i żył, a w naczyniakach jamistych także w następstwie znacznego rozszerzenia naczyń tkanki podskórnej. Naczyniaki płaskie lub płaskowyniosłe o nierównej powierzchni mają barwę czerwoną, a przy głębszym usadowieniu sinoczerwoną. Często zajmują znaczną powierzchnię skóry, a niekiedy także błony śluzowe. Uciśnięcie skóry powoduje przejściowe zniknięcie naczyniaka.
Naczyniaki jamiste mają budowę gąbczastą, zależną od obecności jam wypełnionych krwią. Jeśli skóra nad nimi nie jest zmieniona, wykazują niebieskoszare przeświecanie. Cechują się dużą skłonnością do tworzenia trudno gojących się owrzodzeń. U dzieci naczyniaki są najczęściej guzami łagodnymi, często powiększają się w pierwszych miesiącach życia, a z upływem lat zanikają. Niektóre z nich wymagają leczenia w okresie niemowlęcym ze względu na umiejscowienie bądź na możliwość uszkodzenia powodującego krwawienie, ubytki i zakażenia.
Leczenie jest operacyjne, wymaga zatem porady lekarskiej.

Niektóre choroby nabyte noworodków związane z urazem porodowym

Ciężki poród połączony jest zawsze z komplikacjami mniej lub bardziej groźnymi dla noworodka, dochodzi wówczas często do uszkodzenia kości, stawów, nerwów i narządów wewnętrznych. Są to uszkodzenia spowodowane czynnikami mechanicznymi.

Niedotlenienie mózgu

Zalicza się je do najgroźniejszych uszkodzeń. Jeśli ma charakter ostry, dziecko rodzi się z objawami zamartwicy. Może także być niedużego stopnia, bez wyraźnych objawów klinicznych, a jego skutki niekiedy są odległe. Dziecko uszkodzone w czasie porodu przebywa w szpitalu dłużej, a do domu zostaje wypisane wtedy, kiedy minął już stan zagrożenia życia. Stan zdrowia noworodka po porodzie oceniany jest za pomocą 10-punktowej skali Apgar i odnotowany w książeczce zdrowia noworodka. Liczba punktów 10 jest najwyższa i wskazuje, że stan dziecka po porodzie był dobry. Wartości mniejsze od 10 punktów wymagają odpowiedniej interpretacji.
W warunkach domowych pod opieką lekarza prowadzi się leczenie tych stanów chorobowych poporodowych, które nie zagrażają życiu dziecka, a wymagają dłuższego leczenia. Zalicza się do nich stany opisane poniżej.

Obwodowe porażenie nerwu twarzowego

Obraz choroby zależy od liczby gałązek nerwowych, które uległy uszkodzeniu. Porażenie najczęściej objawia się asymetrią twarzy, widoczną w czasie płaczu i krzyku, obniżeniem kąta ust po jednej stronie, wygładzeniem fałdu nosowo-policzkowego, niedomykaniem powieki po stronie porażonej.
Leczenie. Lekarz podejmuje decyzję co do leczenia. Porażenie utrzymuje się przez 3-8 tygodni, stosuje się masaże i zabiegi fizykoterapeutyczne.

Porażenie splotu barkowego

Występuje w postaci porażenia górnego – typu Duchenne’a i Erba lub porażenia dolnego – typu Klumpkego. Porażenie typu Duchenne’a i Erba prowadzi do niedowładu lub porażenia mięśni ramienia lub przedramienia. Kończyna górna po stronie porażenia jest nieruchoma, leży bezwładnie wzdłuż ciała, ramię jest skręcone do wewnątrz, a przedramię nawrócone. Noworodek może poruszać palcami i dłonią po stronie porażonej. Porażenie typu Klumpkego objawia się porażeniem mięśni dłoni i przedramienia. Po stronie porażonej dłoń noworodka opada w dół, a palce są zgięte w kierunku dłoni.
Leczenie. O sposobie leczenia decyduje lekarz, polega ono na stosowaniu nagrzewań, masaży i kąpieli oraz wykonywaniu ćwiczeń biernych w zakresie kończyny dotkniętej porażeniem.

Złamanie obojczyka

Często występuje u noworodka. Do złamania dochodzi na skutek silnego ucisku barku noworodka o spojenie łonowe matki w czasie jego wytaczania. Czasami dopiero po kilku dniach podczas badania lekarskiego stwierdza się zgrubienie okostnej po stronie złamania. Rzadko występuje ograniczenie ruchomości ręki i jej oszczędzanie po stronie złamanego obojczyka. Złamanie przebiega łagodnie i goi się szybko, nie pozostawiając następstw.
Leczenie polega na przybandażowaniu kończyny górnej do tułowia z równoczesnym podłożeniem wałeczka z gazy w dole pachowym przez lekarza, który ustala czas leczenia.

Wrodzony kręcz szyi

Występuje najczęściej u dzieci po ciężkim porodzie. Polega na pochylaniu głowy na stronę uszkodzonego mięśnia mostkowo-sutkowo-obojczykowego. Ważne jest wczesne jego wykrycie, co nie zawsze jest łatwe, gdyż choroba przebiegać może w postaci łagodnej.
Kręcz szyi wymaga wczesnej i codziennej, a nawet kilka razy w ciągu dnia rehabilitacji (masaże, ćwiczenia bierne), wykonywanej przez rodziców w domu według instruktażu podanego przez rehabilitanta, co zapobiega leczeniu chirurgicznemu.

Krwiak podokostnowy

Jest on uszkodzeniem porodowym, powstałym po ciężkim porodzie, podczas którego dochodzi do urazu naczyń krwionośnych kości czaszki, a wylana krew gromadzi się pod okostną. Jest zawsze ograniczony do jednej kości, najczęściej do kości ciemieniowej, przy dotyku miękki, po kilku dniach wyczuwa się wokół krwiaka wał (zgrubienie) spowodowany odczynem okostnej.
Leczenie. U większości noworodków następuje samoistne wchłonięcie krwiaka w pierwszych tygodniach życia. Interwencja chirurgiczna potrzebna jest tylko w przypadku zakażenia i ropienia krwiaka.

Częściej występujące choroby nabyte noworodków związane z zakażeniem

Są to przede wszystkim zakażenia, które mogą się pojawić już w życiu wewnątrzmacicznym lub też po urodzeniu dziecka w pierwszych 4 tygodniach życia. Stanowią one największą grupę schorzeń tego okresu. Wywołują je bakterie, wirusy i pierwotniaki. Obejmują różne tkanki i narządy wewnętrzne. Szczególnie duża podatność noworodka na zakażenia wynika ze słabej czynności mechanizmów obronnych, słabej odporności ustroju. Dlatego zapobieganie zakażeniom jest podstawowym warunkiem ochrony noworodka i powinno polegać na świadomym i rygorystycznym przestrzeganiu zasad higieny i wyeliminowaniu kontaktu z osobami chorymi – zarówno z dorosłymi, jak i dziećmi. Zakażenie jest częstą przyczyną zgonów noworodków w pierwszych 7 dniach życia i znajduje się na czwartym miejscu wśród wszystkich przyczyn zgonów noworodków.
Umieralność noworodków w okresie 1 miesiąca życia jest duża i wynosi ok. 16 na 1000 żywych urodzeń, co stanowi największą umieralność w okresie 1 roku życia. Najgroźniejsze dla noworodka jest zakażenie uogólnione, czyli posocznica.

Ostry nieżyt nosa

U noworodków i młodszych niemowląt jest chorobą groźną, szerzy się drogą kropelkową, w czasie kichania i kaszlu osób z najbliższego otoczenia. Najczęściej stanowi początek choroby, która może się rozprzestrzeniać na cały układ oddechowy. Już w czasie wystąpienia pierwszych objawów należy szukać porady lekarza, przestrzegać jego zaleceń dotyczących pielęgnowania i stosowania przepisanych leków.
Do najważniejszych zasad pielęgnowania należą: odsysanie wydzieliny z nosa miękką gruszką, starannie wymytą wewnątrz i zewnątrz, nawilżanie powietrza w pokoju noworodka i unikanie powietrza suchego, zwłaszcza w okresach działania centralnego ogrzewania (suche powietrze drażni błonę śluzową dróg oddechowych), obfite pojenie, układanie dziecka na brzuszku, ponieważ w tej pozycji łatwiej spływa wydzielina z nosa.
Stan zdrowia noworodka znacznie pogarsza się, jeśli proces chorobowy obejmuje oskrzela i płuca. Konieczne jest wówczas leczenie szpitalne.

Pleśniawki

Jest to zapalenie jamy ustnej wywołane przez grzyby – drożdżaki (Candida albicans). Do zakażenia dochodzi w czasie porodu, jeśli u matki występuje zakażenie pochwy, albo przez brudne smoczki używane do karmienia. Pleśniawki umiejscawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej, na języku, na wewnętrznej powierzchni policzków, dziąseł i na podniebieniu w postaci białych drobnych plamek. Pojedyncze plamki wielkości główki od szpilki mogą zlewać się pokrywając białawą warstwą błonę śluzową, rozprzestrzeniają się niekiedy na przełyk, krtań, tchawicę i oskrzela. Występują u noworodków źle pielęgnowanych, wyniszczonych i wcześniaków.
Leczenie. Polega na kilkakrotnym w ciągu dnia pędzlowaniu błony śluzowej 1% roztworem fioletu goryczki lub 25% roztworem boraksu z gliceryną. Leki te przepisuje lekarz po zbadaniu dziecka.

Zakażenia skóry

Skóra noworodka jest delikatna i podatna na zakażenia bakteryjne, obejmujące najczęściej procesem chorobowym całą skórę w odróżnieniu od dorosłego, u którego zakażenie skóry ma charakter ograniczony.
Potówki. Pojawiają się na skórze w postaci bardzo licznych grudeczek lub pęcherzyków rozwijających się w następstwie zatrzymania potu w przewodach wyprowadzających gruczołów potowych. Potówki czerwone występują u przegrzewanych noworodków i młodszych niemowląt: gęsto rozsiane na tułowiu, plecach, pośladkach. Ustępują po usunięciu przyczyny przegrzania, którą najczęściej jest nadmierna temperatura i wilgotność, zbyt rzadka kąpiel, zbyt ciepłe ubranie, a także pod wpływem kąpieli w ciepłej wodzie z dodatkiem środka odkażającego (nadmanganianu potasu) – woda powinna mieć różowe zabarwienie. Powikłaniem potówek mogą być ropnie skóry.
Wyprzenie. Występuje ono w miejscach objętych fałdami (w pachwinach, pod pachami, pod szyją, w okolicy krocza). Częściej zdarza się u niemowląt z nadmierną masą ciała, nadmiernie pocących się i zaniedbywanych higienicznie.
Objawy. Podstawowym objawem choroby jest ostry stan zapalny fałdów skóry, ze zmianami wysiękowymi.
Leczenie polega na stosowaniu kąpieli higienicznych, a miejsca można pudrować pabiamidem, nie należy natomiast na wyprzenia stosować oliwki. Jeśli choroba nie ustępuje, należy zasięgnąć porady lekarskiej.
Pęcherzyca noworodków. Znana jest również pod nazwą liszajec pęcherzowy noworodków. Występuje w pierwszych dniach i tygodniach życia, a wywołana jest zakażeniem przez gronkowiec złocisty.
Objawy. Na skórze pojawiają się pęcherze wielkości grochu, wypełnione płynem surowiczym lub ropnym. Pęcherze najczęściej są umiejscowione na skórze w zgięciach pachwinowych, pachowych i łokciowych, mogą także pokrywać większą powierzchnię ciała lub występują pojedynczo. Szybko pękają, odsłaniając jasnoczerwoną powierzchnię skóry. Pęcherzyca noworodków jest chorobą bardzo zakaźną, szybko przenosi się z jednego noworodka na drugiego, dlatego chorego noworodka należy izolować od zdrowych. Jeśli występuje w złośliwej postaci z dużą liczbą pęcherzy, to ogólny stan dziecka jest zły, występuje gorączka, utrata łaknienia, dziecko staje się mało żywotne.
Leczenie. Stan taki wymaga porady lekarskiej i stosowania antybiotyków o szerokim zakresie działania. Miejscowo stosuje się maści zawierające antybiotyki, np. maść z 0,5-2,0% neomycyną lub z innym antybiotykiem, a także 1% roztwór fioletu goryczki.

Inne zmiany w obrębie skóry

Zmiany w obrębie skóry i tkanki podskórnej po porodzie. Przedgłowie jest to miękki obrzęk skóry i tkanki podskórnej tej części ciała, która rodzi się jako przodująca. Najczęściej obrzęk występuje na szczycie głowy i ustępuje po kilku dniach. Po porodzie miednicowym występuje również obrzęk narządów płciowych.
Żółtaczka fizjologiczna noworodka. Pod koniec drugiego lub na początku trzeciego dnia życia pojawia się u noworodka żółtawe zabarwienie skóry, które w następnych dniach się nasila. Jest to żółtaczka fizjologiczna. Czas jej trwania wynosi od 7 do 10 dni, wyjątkowo może się przedłużać. W tym okresie stolec noworodka jest odbarwiony, natomiast mocz jest intensywnie wysycony, ciemnożółty. Jeśli żółtaczka przedłuża się ponad 10 dni, to mówimy o żółtaczce przedłużającej się, która może trwać do 3 tygodni i dłużej. Konieczne jest wówczas wykonanie specjalistycznych badań w celu wykazania innych przyczyn jej utrzymywania się (może być ona wywołana chorobą hemolityczną noworodka, zarośnięciem dróg żółciowych, uogólnionym zakażeniem krwi i innymi przyczynami). U wcześniaków żółtaczka fizjologiczna trwa dłużej. U niektórych dzieci w przebiegu żółtaczki fizjologicznej obserwuje się zwiększoną senność, mniejszą ruchliwość i słabszy odruch ssania.
Leczenie. Żółtaczka fizjologiczna nie wymaga leczenia.
Obrzęk brodawek sutkowych pod koniec 1 tygodnia i przez następnych kilka tygodni po porodzie. Niekiedy u noworodków obojga płci stwierdza się powiększenie gruczołów sutkowych. Jest ono zmienne, od niewielkiego do dużego, a z brodawki wydziela się żółtawobiały płyn – siara. Nie towarzyszy tym zmianom zaczerwienienie skóry i bolesność. Obrzmienie sutków i wydzielanie siary jest następstwem działania hormonów matki, które przedostały się do krwi noworodka w czasie porodu. Nie należy drażnić tej okolicy ręcznikiem w czasie kąpieli, ani też wyciskać zawartości sutków, ponieważ może to grozić zakażeniem i ropnym zapaleniem. Po kąpieli wskazane jest założenie jałowego gazika.
U noworodków na skórze nosa i okolicy pojawiają się liczne białawe grudki, wielkości łebka od szpilki. Są to zaczopowane gruczoły łojowe; zmiany znikają bez leczenia.
Czkawka. Występuje dość często u noworodków i młodszych niemowląt w następstwie przejściowego ochłodzenia skóry (po rozebraniu dziecka) lub po jedzeniu, na skutek połknięcia w czasie karmienia powietrza zawartego w butelce. Ogrzanie dziecka, zawinięcie w becik lub podanie kilku łyków ciepłej wody usuwa czkawkę.

Doc. dr hab. med. Czesław Szmigiel

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować

Spis tematów

Częściej występujące choroby wrodzone u noworodkaWcześniactwoZespół zaburzeń oddychaniaDysplazja stawów biodrowychNiedrożność kanalika łzowegoZnamiona barwnikowe i naczyniowe skóryNiektóre choroby nabyte noworodków związane z urazem porodowymNiedotlenienie mózguObwodowe porażenie nerwu twarzowegoPorażenie splotu barkowegoZłamanie obojczykaWrodzony kręcz szyiKrwiak podokostnowyCzęściej występujące choroby nabyte noworodków związane z zakażeniemOstry nieżyt nosaPleśniawkiZakażenia skóryInne zmiany w obrębie skóryŹródło

Zobacz także