Pielęgniarsko-lekarska pomoc domowa w gruźlicy

Pielęgniarsko-lekarska pomoc domowa wynika z typu klinicznego gruźlicy, stopnia jej zaawansowania oraz ogólnej sprawności biologicznej chorego. Współpraca pielęgniarki i lekarza z chorym powinna opierać się na faktycznym zrozumieniu sytuacji chorego i na jego realnej, rzeczowej postawie wobec własnej choroby. Dlatego też pielęgniarka, zwłaszcza środowiskowa, powinna poznać dokładnie środowisko chorego i jego potrzeby. Jest ona też stałym łącznikiem między chorym i lekarzem oraz sprawuje bieżący nadzór stanu chorego i domowego leczenia.
W poszczególnych konkretnych stanach chorobowych chorzy muszą być rzetelnie poinformowani, co im wolno robić i jak powinni się zachowywać, aby powrócić do zdrowia. Powinni również być pouczeni, jak mają postępować ze swoimi przyborami do higieny codziennej, z nakryciami stołowymi, bielizną osobistą itd.
Chory i jego otoczenie powinni też wiedzieć, jaka jest to postać gruźlicy, jaki jest stopień jej zaawansowania, które naturalne wydzieliny lub wydaliny mogą być (i kiedy) źródłem zakażenia innych osób. Powinni także być poinformowani, jakie ewentualne powikłania mogą wystąpić (np. krwioplucie, krwotok z dróg oddechowych, nagła gorączka) oraz jak się zachować w takiej sytuacji.
Chory powinien być na tyle poinformowany i zorientowany w problematyce gruźlicy i w swojej chorobie, aby wiedział, że jest ona chorobą zakaźną, zaraźliwą i przewlekłą.
Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie i podjęcie leczenia oraz systematyczne przyjmowanie leków przeciwprątkowych.
Zbyt wczesne, samowolne przerwanie leczenia lub zmniejszenie dawki leków może spowodować nawrót i gwałtowny postęp choroby. Jeżeli zdoła się wypracować u chorego właściwą postawę wobec własnej choroby, to wszelkie obowiązki, jakie na niego nakłada leczony proces gruźliczy, nie będą ani trudne, ani przykre, a oczekiwany wynik leczenia będzie zadowalający. Chory musi też być przekonany o potrzebie i w praktyce realizować systematyczne, okresowe kontrole we właściwej poradni przeciwgruźliczej. Należy również uświadomić choremu, że ważną podstawą każdej metody leczenia gruźlicy, a zwłaszcza gruźlicy płuc, jest leczenie wypoczynkowe i klimatyczne. W pierwszym okresie choroby chory powinien leżeć w łóżku w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Później – jeżeli jego stan pozwala – zaleca się wielogodzinne leżakowanie na świeżym powietrzu.
Zarówno jednak nasłonecznienie, jak i naświetlanie lampą kwarcową są absolutnie przeciwwskazane. Jeżeli chory ma trudności w poruszaniu się, pielęgniarka powinna pomóc mu w przemieszczaniu się i wygodnym ułożeniu.
●  Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie z zastosowaniem nowoczesnych, silnie działających leków, odpowiednio długo i systematycznie zażywanych, stwarzają możliwości wyleczenia prawie każdego chorego na gruźlicę, tym bardziej że obecnie leczenie to jest bezpłatne.
●  Leczenie swoiste lekami przeciwgruźliczymi jest zastrzeżone dla specjalistów, którzy decydują o doborze odpowiedniego dla stwierdzonego typu, lokalizacji i stopnia zaawansowania choroby leczenia i zestawie leków. Pierwszy okres leczenia trwa od kilku miesięcy do jednego roku. Drugi dalsze 1-2 lata i ma na celu utrwalenie wyników oraz zapobieżenie nawrotom. Prowadzi się je zazwyczaj pod kontrolą poradni przeciwgruźliczej. Oprócz leczenia swoistego stosuje się również farmakologiczne leczenie wzmacniające.
●  Podjęcie pracy po pierwszym okresie jest w zasadzie możliwe, oczywiście za zgodą lekarza. Uzależnione jednak jest ono od wyników leczenia pierwszego okresu i rodzaju wykonywanej pracy.
●  Ozdrowieniec powinien zatem przestrzegać regularnego, oszczędzającego trybu życia, przedłużonego snu, dodatkowego wypoczynku w godzinach popołudniowych, rekreacji na świeżym powietrzu, unikania przebywania w pomieszczeniach źle wentylowanych, zatłoczonych, wystrzegania się przeziębień i zakażeń grypowych.
●  Pomoc pielęgniarsko-lekarska powinna także nadzorować właściwe odżywianie się zarówno w chorobie, jak i w okresie rekonwalescencji.
●  Zarówno chorzy, jak i ozdrowieńcy wymagają świeżego, łatwo strawnego, pełnowartościowego odżywiania się, gwarantującego odpowiednią ilość białka, łatwo strawnych tłuszczów, węglowodanów, witamin itd., jeżeli nie ma przeciwwskazań dotyczących innych narządów (np. zapalenia wątroby).
●  Alkohol w każdej postaci, podobnie jak nikotyna, są bezwzględnie wykluczone.
●  Pomoc pielęgniarsko-lekarska chorym na gruźlicę bardzo często powinna obejmować także psychoterapię. Ludzie ci, zwłaszcza młodzi, gdy dowiedzą się o zachorowaniu na gruźlicę, zamiast uświadomić sobie możliwości pełnego wyleczenia, biorą pod uwagę jedynie konieczność długotrwałego leczenia i załamują się psychicznie. Wydaje im się, że tracą bezpowrotnie perspektywy i sens życia. Zapominają o tym, że przy wczesnym i systematycznym podjęciu leczenia mają szansę pełnego powrotu do zdrowia.
Prof. dr hab. med. Kazimierz Janicki

Fragment pochodzi z książki

Fragment publikacji „Domowy poradnik medyczny” pod redakcją Kazimierza Janickiego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować