Organizacja leczenia ostrych zatruć w Polsce

Następstwem rozwoju chemii i chemizacji współczesnego życia we wszystkich dziedzinach gospodarki stała się powszechna dostępność różnych substancji chemicznych, a nawet nieuchronna konieczność codziennego z nimi kontaktu. W konsekwencji wywołało to ogromny wzrost ostrych zatruć zarówno przypadkowych, jak i samobójczych. Nie bez wpływu na te ostatnie są także ujemne zjawiska znamionujące współczesną cywilizację, jak narastanie częstości nerwic, chorób psychicznych, alkoholizmu, narkomanii.

Wyjściem naprzeciw problemom, które w miarę narastania częstości ostrych zatruć wyłaniały się przed służbą zdrowia, było utworzenie ośrodków informacji toksykologicznej. Ich zadaniem jest udzielanie porad na każde wezwanie zarówno fachowemu personelowi służby zdrowia, jak i osobom prywatnym. Pierwszy taki ośrodek powstał w 1953 r. w Chicago. Z czasem – obok ośrodków informacji albo łączności z nimi – powstawały ośrodki leczenia zatruć i pracownie analiz toksykologicznych, a idea ośrodków toksykologicznych, niezależnie od form ich organizacji, rozpowszechniła się na całym świecie. W ten sposób toksykologia kliniczna wyodrębniła się jako oddzielna specjalność lekarska.

W Polsce powstanie pierwszych ośrodków toksykologicznych wiąże się z podjęciem przez Klinikę Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi i Klinikę Chorób Wewnętrznych Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, na początku lat sześćdziesiątych, dyżurów przyjęć ostrych zatruć. W 1966 r. powstał Oddział Ostrych Zatruć Kliniki Chorób Zawodowych AM w Krakowie (obecnie Klinika Toksykologii Collegium Medicum UJ). W 1967 r. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej powołało 9 wojewódzkich ośrodków toksykologicznych (wliczając w to istniejące już dwa ośrodki: w Łodzi i Krakowie). Do zadań tych ośrodków należy zarówno informacja toksykologiczna, jak i leczenie specjalistyczne ostrych zatruć. W strukturze organizacji ośrodków, oprócz działu informacji i oddziału leczenia, przewidziano laboratorium analiz chemiczno-toksykologicznych, z którego usług mogą korzystać inne placówki służby zdrowia.

Regionalny ośrodek toksykologiczny pełni całodobowy dyżur lekarski, laboratoryjny i informacyjny.