Narządy płciowe wewnętrzne

Jajnik
Jajnik jest narządem parzystym, położonym wewnątrz jamy brzusznej. W okresie rozrodczym (ok. 15–45 roku życia) osiąga rozmiary średnio 4 x 3 x 1 cm, a swoim kształtem przypomina migdał. U dziewczynek przed okresem pokwitania oraz u kobiet po menopauzie jest mniejszy, nawet zanikowy. Jajniki umieszczone są po bokach jamy miedniczej i umocowane w jamie otrzewnej (przestrzeń w jamie brzusznej wyścielona specjalną błoną surowiczą) za pomocą kilku więzadeł.
Podstawową funkcją jajników jest wytwarzanie komórek jajowych, z których po zapłodnieniu powstaje zygota rozwijająca się w zarodek, a następnie płód. W jajnikach produkowanych jest ponadto wiele hormonów, z których najważniejsze to estrogeny i progesteron.
 
Jajowody
Z jajnikami łączą się jajowody przez frędzlowate wypustki, zwane strzępkami. Jajowody są cylindrycznymi przewodami, długości 15–20 cm, kończącymi się w macicy. Od wewnątrz wyściela je nabłonek pokryty rzęskami, których ruch zapewnia przemieszczanie się komórki jajowej, a następnie zarodka do jamy macicy. W części bliższej jajnikowi znajduje się poszerzenie jajowodu, zwane bańką. To tutaj dochodzi zazwyczaj do zapłodnienia.
 
Macica
Macica jest nieparzystym narządem zbudowanym z przebiegających w różnych kierunkach włókien mięśniowych. Swoim kształtem i wielkością przypomina odwróconą i pochyloną do przodu gruszkę. Jej górną część stanowi trzon, poniżej którego znajduje się szyjka. Szyjka — cylinder długości kilku centymetrów — łączy macicę z pochwą. W szczytach macicy — po jej bokach (w rogach) — znajdują się ujścia maciczne jajowodów. Górna ściana trzonu macicy zwana jest dnem. Macica zamocowana jest w miednicy niczym hamak za pomocą kilku par więzadeł.
Zasadniczą rolą macicy jest zapewnienie miejsca, w którym przez dziewięć miesięcy może rozwijać się zarodek, a następnie płód, do czasu osiągnięcia dojrzałości umożliwiającej mu samodzielne przeżycie w świecie zewnętrznym. W wyścielającej ją błonie śluzowej co cztery tygodnie zachodzą zmiany przygotowujące macicę na przyjęcie zarodka. Masa nie ciężarnej macicy wynosi około 50g, w ciąży sięga nawet 1000g.
 
Pochwa
Kolejnym narządem wchodzącym w skład narządów płciowych wewnętrznych jest pochwa. Stanowi ją mięśniowo–błoniasty przewód długości 6–8 cm, bardzo rozciągliwy i sprężysty. Prowadzi z macicy (łącząc się z jej szyjką) do przedsionka pochwy.
Pochwa jest narządem kopulacyjnym. Do niej podczas aktu płciowego wprowadzany jest męski członek, a w jej sklepieniu (zagłębienie za szyjką macicy) składane jest nasienie. W czasie porodu stanowi odcinek kanału rodnego, przez który płód przedostaje się na świat.

 

Hasło główne:

Układ rozrodczy

Ilustracje

Macica, jajowód i jajnik w przekroju czołowym
Macica, jajowód i jajnik w przekroju czołowym
projekt: R. Aleksandrowicz, rys. M. Pinkawa © PZWL

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować