Masaż klasyczny

Sztuka masażu przywędrowała do nas z Dalekiego Wschodu, a dokładnie z Indii i Chin. W tamtych odległych czasach masaż był nie tylko zabiegiem terapeutycznym – stanowił również dopełnienie religijnych obrzędów.
Sam Hipokrates rzekł: „lekarz musi mieć wielorakie umiejętności, lecz obowiązkowe jest rozcieranie… Może ono zwiększyć moc rozluźnionego stawu, albo rozluźnić staw zanadto zesztywniały”. Masaż stosowano w celu łagodzenia dolegliwości towarzyszących przeróżnym chorobom. I tak oto wielkiego rzymskiego przyrodnika, Pliniusza, poddawano masażom, aby przeciwdziałać dokuczającej mu dychawicy, a Juliusza Cezara systematycznie oszczypywano, co miało łagodzić jego nerwobóle i bóle głowy związane z padaczką. Definicję masażu odnajdujemy w dziele Avicenny, arabskiego filozofa i lekarza z XI wieku. Wedle niego masaż to działanie mające na celu „rozpraszanie zużytych substancji, znajdujących się w mięśniach, a nieusuwanych poprzez pracę”.
Masaż klasyczny
W okresie średniowiecza, zdecydowanie „gardzącego ciałem”, o masażu słychać było nieco mniej. Wielki „powrót” nastąpił we Francji, za sprawą znakomitego lekarza Ambrożego Pare (1517-1590). Po raz pierwszy w dziejach medycyny chirurg ten zaczął stosować masaż jako oficjalną, lekarską metodę leczenia. Ponadto, jako pierwszy przeprowadził badania nad jego fizjologią. System stosowania masażu w poszczególnych chorobach i w profilaktyce opracowali lekarze szwedzcy. W 1813 roku powstał w Sztokholmie pierwszy zakład, oferujący masaże jako jeden z zabiegów. Duże zasługi w propagowaniu masażu miał również polski lekarz Izydor Zabłudowski (1851-1906), kierownik Uniwersyteckiego Zakładu Masażu Leczniczego w Berlinie. Podniósł on rangę masażu, porównując go do innych dyscyplin wiedzy lekarskiej na poziomie uniwersyteckim. Szybki rozwój fizjologii i neurofizjologii przyczynił się do powstania nowych metod, takich jak masaż segmentarny, limfatyczny, łącznotkankowy i okostnowy. W obecnych czasach zalety masażu zdobywają naukowe potwierdzenie, a zabieg ten jest uznaną przez medycynę formą terapii.
W masażu klasycznym wykorzystuje się bodźce mechaniczne w celu leczenia zewnętrznych i wewnętrznych objawów chorobowych. Działanie masażu można podzielić na miejscowe i ogólne. Działanie lokalne obserwujemy, kiedy wywołane masażem tarcie powoduje wytwarzanie się ciepła, które z kolei wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych. Większy przepływ krwi przez mięśnie przyspiesza dostarczanie do nich substancji odżywczych, a jednocześnie usprawnia wydalanie produktów przemiany materii. Działanie ogólne masażu dotyczy stymulacji układu nerwowego.
Do technik wykorzystywanych w masażu klasycznym zaliczamy: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, wibrację, roztrząsanie i wyciskanie. W zależności od rodzaju zastosowanych technik, masaż może wpływać na układ nerwowy uspokajająco (głaskanie, wibracja) lub pobudzająco (ugniatanie, oklepywanie). A oto inne przykłady pozytywnego działania masażu: usuwanie obumarłych komórek naskórka, wzmocnienie czynności wydzielniczej gruczołów łojowych i potowych, zwiększenie zdolności mięśni do pracy i podniesienie ich napięcia, zwiększenie elastyczności i wytrzymałości aparatu więzadłowego, a zarazem stopnia ruchomości stawu, pobudzenie układów krwionośnego i limfatycznego (co powoduje likwidację objawów zastoinowych, a także wchłanianie obrzęków), usprawnianie działania układu oddechowego, poprawa trawienia i przyswajania substancji odżywczych, a także – przyspieszenie wydalania niestrawionych produktów, poprawa czynności filtracyjnej nerek i wydalania substancji przemiany materii w postaci moczu, przyspieszenie procesów biochemicznych zachodzących w naszym organizmie.
Masaż klasyczny
Najczęściej masaż klasyczny wykorzystywany jest w leczeniu chorób narządu ruchu. Główną zasadą jest stosowanie masażu zgodnie z kierunkiem przepływu krwi żylnej. Nigdy nie masujemy węzłów chłonnych. Zabieg powinien być wykonywany na granicy bólu. Podstawową serią masaży jest 10 zabiegów. Czas trwania masażu całkowitego nie powinien przekroczyć 60 minut, a masaż jednej części ciała – 15-20 minut. W celu uniknięcia powikłań, osoba wykonująca zabieg musi znać wskazania i przeciwwskazania do wykonywania masażu klasycznego.

Wskazania do masażu całościowego:

– w stanach wyczerpania u osób bez zmian organicznych,
– w rekonwalescencji jako masaż kondycyjny,
– w ogólnych zaburzeniach statyki jako sposób zapobiegania odleżynom, zaburzeniom w układzie krążenia i oddychania,
– w leczeniu nerwic typu psychogennego,
– u dzieci – leczenie krzywicy, hipotrofii, hipotonii mięśniowej i nadwagi.

Wskazania do masażu częściowego

Choroby układu krążenia – przewlekła niewydolność krążenia obwodowego, obniżone ciśnienie krwi, nieznacznego stopnia otłuszczenie serca, stwardnienie tętnic obwodowych (wskazany bardzo delikatny masaż), stany po zakrzepowym zapaleniu żył (nie wcześniej niż 6 miesięcy po ustąpieniu choroby), choroba Raynauda, choroba Bürgera (I i II stadium), zespoły żylakowe bez owrzodzeń.
Choroby układu oddechowego – rozedma płuc, niedodma płuc, przewlekły nieżyt oskrzeli, astma oskrzelowa (w okresie międzynapadowym), stany po zabiegach torakochirurgicznych, stany po zapaleniu płuc i oskrzeli.
Choroby skóry – zaburzenia odżywcze, choroby naczyń limfatycznych, przewlekłe odmrożenia, blizny pourazowe i pozabiegowe, doły poinsulinowe, w celach kosmetycznych.
Choroby mięśni poprzecznie prążkowanych – przeciwdziałanie zanikom mięśniowym z nieczynności, dla uzyskania przyrostu masy mięśniowej, zaniki mięśni pochodzenia neurogennego, zmiażdżenia mięśni, zerwania włókien mięśniowych, wylewy krwawe śródmięśniowe, przewlekłe stany zapalne mięśni, zmęczenie mięśni po wysiłku fizycznym.
Zaburzenia napięcia mięśni gładkich narządów jamy brzusznej – niedowłady żołądka, niedowłady jelit, zaparcie nawykowe, opadnięcie trzewi.
Choroby nerwów obwodowych – przewlekłe zapalenia nerwów, nerwobóle, sympatialgie, kauzalgie, zapalenie wielonerwowe splotów nerwowych, zespół wypadnięcia krążka międzykręgowego.
Choroby ośrodkowego układu nerwowego – zapalenie przednich rogów rdzenia, kręgowego stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego, choroby mózgu, opon mózgowych i choroby naczyń krwionośnych mózgu.
Choroby narządu ruchu – stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia, wylewy krwawe w tkankach miękkich po ustąpieniu ostrego odczynu miejscowego, zmiany przeciążeniowe, choroby kości i stawów z przykurczami, stany po złamaniach (dopiero po pełnej konsolidacji), stany pooperacyjne narządu ruchu, przewlekłe zapalenie stawów mięsni i ścięgien, zapalenie pochewek ścięgnistych, zmiany zniekształcające kostno-stawowe, wady wrodzone oraz zaburzenia rozwojowe narządu ruchu, stany przed zabiegami operacyjnymi narządu ruchu.
Choroby reumatyczne – wszelkie postacie gośćca, zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmian zwyrodnieniowe tkanek miękkich.
Choroby dziecięce – dysplazja stawu biodrowego, zwichnięcie stawu biodrowego, wady postawy (skrzywienie kręgosłupa), płaskostopie.
Niektóre choroby geriatryczne.
Choroby zawodowe – choroba wibracyjna, przewlekła postać choroby Banga, przewlekła postać choroby kesonowej, nerwobóle w wyniku zatruć, zmiany wynikające ze zmiennego mikroklimatu środowiska pracy, zmiany w narządzie ruchu z przeciążenia, nerwice ruchowe i czynnościowe związane z charakterem i organizacja pracy.

Przeciwwskazania do stosowania masażu

– stany chorobowe ze znacznie podwyższona temperaturą,
– krwotoki lub zagrożenie ich wystąpienia,
– choroby zakaźne,
– ostre stany zapalne,
– choroby skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski i przerwanie ciągłości,
– III i IV stadium choroby Bürgera,
– jamistość rdzenia kręgowego,
– zapalenie szpiku kostnego z przetokami,
– łamliwość kości,
– wczesne stany po złamaniu kości,
– niektóre owrzodzenia podudzi,
– stany ropne,
– zapalenie żył,
– świeże zakrzepy,
– daleko posunięta miażdżyca,
– niewyrównane wady serca,
– tętniaki,
– ciąża,
– menstruacja,
– choroby nowotworowe.
Masażu powłok brzusznych nie należy wykonywać w przypadku:
– jeśli od spożycia przez pacjenta posiłku nie minęły przynajmniej dwie godziny,
– choroby wrzodowej z krwawieniami,
– kamicy wątrobowej lub nerkowej,
– stanów zapalnych dróg żółciowych,
– chorób jelit z owrzodzeniami, krwawieniami i przy przewlekłych niedrożnościach,
– ostrych i podostrych stanów zapalnych narządów miednicy mniejszej,
– chorób nowotworowych.

Aktualizacja: 2017-01-10
Izabela Skraba, masażystka

Ilustracje

Masaż klasyczny
Masaż klasyczny
rys. Archiwum Ilustracji PZWL © Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Masaż klasyczny
Masaż klasyczny
rys. Archiwum Ilustracji PZWL © Wydawnictwo Lekarskie PZWL

Komentarze (0)

Dodaj swój komentarz

Żeby dodać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować