Granulocyty

Czynnościowymi komórkami są granulocyty obojętnochłonne, kwasochłonne i zasadochłonne, których nazwa wywodzi się od rodzaju ziarnistości.

Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) z jądrem wielosegmentowym to ostatnie, w pełni wykształcone i dojrzałe komórki układu granulocytarnego. Są to komórki o średnicy 12–20 μm i stanowią 50–75% wszystkich leukocytów. Kształt jąder zależy od stopnia dojrzałości komórek. Im starszy granulocyt, tym jego jądro ma więcej segmentów. W cytoplazmie znajdują się liczne swoiste (lizosomowe) i azurochłonne ziarnistości. Granulocyty obojętnochłonne pełnią funkcję obronną, dzięki zdolności do chemotaksji, czyli ukierunkowanego przemieszczania się, adhezji, czyli przylegania, migracji, czyli nieukierunkowanego przemieszczania się, fagocytozy i zabijania bakterii. Neutrofile we krwi żyją stosunkowo krótko, 8–12 godz., a następnie przechodzą do tkanek, gdzie przez 1–2 dni funkcjonują jako mikrofagi, po czym obumierają.

Zwiększona ilość granulocytów obojętnochłonnych występuje w:

• zakażeniach bakteryjnych (ropnie, posocznice),

• zakażeniach grzybiczych, pierwotniakowych, pasożytniczych,

• w procesach nowotworowych, zwłaszcza z przerzutami (np. rak oskrzeli, żołądka),

• w niektórych chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego (przewlekła białaczka szpikowa, czerwienica prawdziwa, ziarnica złośliwa),

• w stanach pokrwotocznych.

Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) są komórkami z dwupłatowym jądrem i cytoplazmą z charakterystycznymi ziarnistościami, zawierającymi m.in. struktury krystaloidalne. Eozynofile mają średnicę 10–14 μm i stanowią 2–4% wszystkich leukocytów krwi obwodowej. Podobnie jak granulocyty obojętnochłonne mają zdolność ruchu, fagocytozy i wydzielania substancji przeciwbakteryjnych. Zwiększenie ich liczby obserwowane jest m.in. w chorobach alergicznych (astma oskrzelowa, katar sienny) i robaczycach, w chorobach zakrzepowo–zatorowych i hematologicznych, np. ziarnica złośliwa.

Granulocyty zasadochłonne (bazofile) to komórki o średnicy 10–15 μm, najmniejsze wśród granulocytów, stanowiące blisko 0,5% wszystkich leukocytów krwi obwodowej. Charakterystyczną cechą bazofilów jest obecność w cytoplazmie grubych ziarnistości metachromatycznych. Bazofile utrzymują się we krwi do 14 dni. Biorą udział w reakcjach nadwrażliwości, a także wykazują zdolności fagocytarne. Zwiększenie ilości granulocytów zasadochłonnych (bazofilia) we krwi obwodowej występuje min. w białaczce bazocytowej, czerwienicy prawdziwej, uczuleniach pokarmowych. Zmniejszenie ich liczby (bazopenia) ma miejsce m.in. w nadczynności tarczycy i zakażeniach.